TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II Dersi TÜRKİYE'DE KERVANYOLLARI VE KERVANSARAYLAR soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Selçuklu hanlarının mimari özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Selçuklu hanlarının mimari özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
? Selçuklu hanları avlulu ve avlusuz hanlar olmak üzere iki ana grupta incelenebilmektedir.
? Avlunun ve (varsa) ahırın tek girişi vardır.
? Gösterişli taç kapılar genellikle cepheyi ortalar.
? Mekânlar tonoz veya kubbelerle örtülüdür.
? Ahır, hücreler, revaklar ve eyvanlardan oluşan mekânlar, genellikle avlunun üç kenarı üzerinde yer alırlar.
? Avlusu olmayan, sadece ahır kısmından ibaret çok sayıda han örneği bilinmekteyse de Selçuklu hanlarının çoğunun birer avlusu vardır. Avlu, ahırın dar kenarlarından birine bitişiktir.
? Hanlarda yolcuların çoğu ahırdaki veya avludaki sekiler üzerinde gecelemekteydi. Ancak bazı hanlarda, varlıklı ve hatırlı yolcuların kalabilecekleri özel hücreler de vardı.
? Bazı Selçuklu hanlarında, bir birimin özel olarak ibadete ayrıldığı görülmektedir. Mescit olarak adlandırdığımız bu mekânı diğer mekânlardan ayıran en belirgin özellik, kıble yönüne denk gelen duvarı üzerinde bir mihraba sahip olmasıdır.
? Bazı hanların bünyesinde veya hemen yakınında, küçük bir hamama yer verildiği görülmektedir.
? Selçuklu hanlarındaki tuvaletler hakkındaki bilgimiz oldukça kısıtlıdır. Oysa han gibi içinde gecelenen yapılarda tuvaletler, mutlaka bulunması gereken mekânlardır.

? Handa geceleyen yolcuların, ısınma dışında yemek pişirmek için de ateşe ihtiyaçları vardı. Ancak Selçuklu Dönemi’nde inşa edilmiş hanlardan hiçbirinde ocak yoktur. Ocaklar, XIV. yüzyıl sonlarına doğru, Osmanlı hanlarında ortaya çıkmaktadır.
? Selçuklu hanlarında üst örtü, büyük çoğunlukla tonozdur. Tonozların hemen hemen tamamı sivri kemerlidir. Az sayıda da olsa, çapraz tonoz gibi değişik formda tonozlara da rastlanır.