TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ Dersi İMPARATORLUKTAN MİLLİ DEVLETE GEÇİŞ SÜRECİNDE DEMOKRATİK GELİŞMELER soru detayı:

CEVAP:

Sened-i İttifak Osmanlı tarihinde kuvvetler
ayrılığı ilkesinin ilk örneklerinden biri oldu. Çünkü
merkezi otorite konumunda olan Padişah ile yerel otorite
konumundaki âyanlar arasında yetki
paylaşımınıöngörüyordu. Padişah ve âyanlar birbirlerini
kontrol etmeleri ve güvenliğin sağlanması konularında
karşılıklıyükümlülük altına giriyorlardı. Bu belgeye
göreâyanlar padişaha bağlı kalacaklar, vergi ve asker
toplanmasına yardımcı olacaklar, halktan ağır vergiler
alınmasına ve zulüm yapılmasına engel olacaklardı.
İstanbul’da bir isyan durumunda hareketin bastırılmasına
yardımcı olacaklardı. Bu özelliği ile Sened-i İttifak kimi
hukukçularca hukuk devletine doğru gidişin bir be- lirtisi,
monarşinin meşrutiyete doğru gelişmesi, biçimsel anlamda
da olsa kişisel yönetime karşı halk egemenliğine doğru
gelişmenin kapısını aralayan belge olarak tanımlandı.
Fakat Sened-i İttifakülkedeböylesineönemli bir dönüşümü
gerçekleş- tirebilecek kadar uzun ömürlü olamadı.
İmzalanması ile Alemdar Mustafa Paşa’nın ölümü
arasında yalnızca beş hafta vardı (7 Ekim-15 Kasım 1808).
Merkezi gücü ortadan kaldırıp, devletin parçalanmasına
yol açacağınıdüşünen II. Mahmut, isteme- yerek
imzaladığı bu belgeyi dikkate almadı. Sened-i İttifak,
Alemdar Mustafa Pa- şa’nınöldürülmesi ile tamamen
unutuldu.