XVIII. Yüzyıldan itibaren Batı’nın üstünlüğünü
kabul eden Osmanlı Devleti, arada- ki farkı kapatmak
içinıslahatlar yapılmasını zorunlu gördü.

Batının üstünlüğünü kabul ettiği için ıslahat
yapılmasını zorunlu gördü.

XVIII. Yüzyıldan itibaren.

gelişmeleri izlemek ve daha gerçekçi bir dış
politika yürütmek amacıyla Avrupa başkentlerinde daimi
elçilikleraçtı.

III. Selim.

Nizam-ı Cedid.

Askeri alan.

Nizam-ı Cedid.

Mühendishane-i Berr-i Hümayun.

Meşveret usulünün kurumsallaşması.

Meşrutiyet.

III. Selim döneminin gelişmelerinden Yeniçeri ve
ulema gibi yeniliklere karşı olan güçler hoşnut kalmadı.

Kabakçı Mustafa.

IV. Mustafa.

Ruscuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa.

III. Selim’i.

II. Mahmut.

Alemdar Mustafa Paşa

Sened-i İttifak.

Osmanlı tarihinde kuvvetler ayrılığı ilkesinin ilk
örneğiydi.

Sened-i İttifak Osmanlı tarihinde kuvvetler
ayrılığı ilkesinin ilk örneklerinden biri oldu. Çünkü
merkezi otorite konumunda olan Padişah ile yerel otorite
konumundaki âyanlar arasında yetki
paylaşımınıöngörüyordu. Padişah ve âyanlar birbirlerini
kontrol etmeleri ve güvenliğin sağlanması konularında
karşılıklıyükümlülük altına giriyorlardı. Bu belgeye
göreâyanlar padişaha bağlı kalacaklar, vergi ve asker
toplanmasına yardımcı olacaklar, halktan ağır vergiler
alınmasına ve zulüm yapılmasına engel olacaklardı.
İstanbul’da bir isyan durumunda hareketin bastırılmasına
yardımcı olacaklardı. Bu özelliği ile Sened-i İttifak kimi
hukukçularca hukuk devletine doğru gidişin bir be- lirtisi,
monarşinin meşrutiyete doğru gelişmesi, biçimsel anlamda
da olsa kişisel yönetime karşı halk egemenliğine doğru
gelişmenin kapısını aralayan belge olarak tanımlandı.
Fakat Sened-i İttifakülkedeböylesineönemli bir dönüşümü
gerçekleş- tirebilecek kadar uzun ömürlü olamadı.
İmzalanması ile Alemdar Mustafa Paşa’nın ölümü
arasında yalnızca beş hafta vardı (7 Ekim-15 Kasım 1808).
Merkezi gücü ortadan kaldırıp, devletin parçalanmasına
yol açacağınıdüşünen II. Mahmut, isteme- yerek
imzaladığı bu belgeyi dikkate almadı. Sened-i İttifak,
Alemdar Mustafa Pa- şa’nınöldürülmesi ile tamamen
unutuldu.

Edememiştir. Çünkü çok kısa sürmüştür.

İmzalanmasından sonra 5 hafta sürmüştür.

Sadrazam Alemdar Paşa’nın öldürülmesi

Çünkü II. Mahmut merkezi gücü kaldırıp
devletin parçalanmasına neden olacağını düşünüyordu.

III. Selim ile başlayan reformları sürdürmüştür.

Asakir-i Mansure-i Muhammediye.

Takvim-i Vekayi adıyla ilk resmi nitelikli gazete
yayın hayatına girdi.

II. Mahmut.

Meclis-i Vükela.

Toy veya Kurultay adı verilmiştir.

Meclis-i Vükela yılda 3 defa toplanırdı.

Yağmasuçu, cebir veya tehditle bir malın
alınmasıyla oluşan bir suçtur. Keza dolandırıcılık suçu da
hileli hareketlerin yanı sıra yarar sağlanmasını
gerektirmektedir. Aynı şekildeözel belgede sahtecilik
suçununoluşabilmesiiçin failin hem sahte bir özel belge
düzenlemesi, hem de bu belgeyi kullanması gerekir.

Danışma meclisi işlevini görürdü.

Divan-ı Saltanat.

Divan-ı Hümayun.

Tanzimat Dönemi.

Abdülmecit.

Gülhane Hatt-ı Hümayunu’nu yani Tanzimat
Fermanı’nı ilan etmiştir.

Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra, yani 3
Kasım 1839’da.

Tanzimat Fermanı devletin eski gücü ve kudretini
kaybetmesini Şer-i Şerife ve kanunlara uyulmamasına
bağlıyordu ve bu şekilde yönetilmeyen devletlerin
yaşayamadığını vurguluyordu. Devletin iyi idare edilmesi
için yeni kanunların yapılmasını gerekli görüyordu.

Tanzimat Fermanında öngörülen kimlerin her
konuda gayrimüslümlerin her konuda Müslümanlarla
eşitliğini sağladı.

Muhassılık Meclisi.

Bu meclislerin görevi; sancaktan alınacak
vergilerin miktarını belirlemek ve düzenli toplanmasını
sağlamaktı. Muhassıllık Meclisleri büyük merkezlerde on
üç üyeden oluşacaktı. Bunlardan altısıhükümet tarafından
görevlendirilecek, diğerleri yerel halkın temsilcilerinden
oluşacaktı. Küçük yerlerde Muhassıllık Meclisi beşüye ile
oluşturulabiliyordu. Meclislerde gayrimüslimlerin de
temsilcileri vardı. Aday olmak içinyöre halkından olmak,
reşit olmak, devlet ve ülke işlerinden anlamak gibi şartlar
aranıyordu. Bu şartları taşıyan herkes mahkemeye
başvurarak adaylığını koyabiliyordu. Seçmenler kazaya
bağlıköylerden kura ile tespit edilen beşer kişi ve kaza
merkezlerinde yerleşme yerinin büyüklüğünegöre, akıllı,
söz anlar, emlak sahiplerinden 20-50 kişiden
oluşmaktaydı. Görüldüğü üzere bu seçim sistemi tüm
halkın katılımından ziyade ülkeninnüfuzlu kimselerinin
meclise girmesine imkan veriyordu. Bu seçkinci
yaklaşıma rağmen Osmanlı Devleti tarihinde halkın bir
kısım temsilcilerini seçimle belirlemiş olması meşrutiyet
yolunda atılmış bir adımdı. Bu uygulama ile seçim ve
temsil ilkesi devlet mekanizmasına resmen yerleşiyordu.

Meclis-i Ahkam-Adliye.

Meclis-i Tanzimat.

Vilayet Nizamnamesi.

Meşruti yönetime.

Meşruti yönetime.

Yeni Osmanlı Cemiyeti.

Meşrutiyet.

Namık Kemal.

Muhbir, Tasvir-i Efkar, Tercaman-ı Ahval

Sadrazam Ali Paşa.

Sultan Abdülaziz.

Sadrazam Mütercim Rüştü Paşa, Serasker
Hüseyin Avni Paşa ve askeri okullar nazırı Süleyman
Paşa.

V. Murat.

Kanun-i Esasi.

Mutlakiyet yönetiminden meşrutiyet yönetimine
geçildi.

Osmanlı ailesinin en büyük erkek evladına.

Padişah İslam’ın koruyucusu ve Osmanlı halkının
hükümdarıydı. Yürütme kuvvetinin başıydı. Ama yaptığı
işlerden sorumlu değildi. Sadrazamın, şeyhülislamın ve
Heyet-i Vükelanın tayin ve azil yetkisi de padişaha aitti.
Hükümet meclise karşı değil padişaha karşı sorumluydu.
Kanun teklif etme hakkı hükümete tanınmıştı. Ancak
teklifin kanunlaşması Padişahın onayına bağlıydı. Padişah
meclisi açıp kapatabilir, 6 ay içinde yeniden seçimler
yapılması şartıyla meclisi feshedebilirdi. Kanun-ı
Esasi’nin 113. Maddesine göre padişah güvenlik
kuvvetleri tarafından yapılan araştırma neticesinde;
güvenliği bozdukları tespit edilenleri sür- gün etme
hakkına da sahipti.

19 Mart 1877’de Dolmabahçe Sarayı’nda
toplandı.

Server Paşa.

Ahmet Vefik Paşa.

13 Şubat 1878.

İttihat-ı Osmanlı.

Bu cemiyetin adı Osmanlı Terakki ve İttihat
Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.

Bu cemiyetin adı Osmanlı Terakki ve İttihat
Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.

10 Haziran 1908. Osmanlı Devleti’nin
paylaşılması için yapılmıştır.

23 Temmuz 1908.

Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki Cemiyeti daha
ilk günlerden tepki çekmeye başladı. Eski rejimin yüksek
memurları, mektepliler karşısında silineceklerini anlayan
alaylı subaylar, askere gitmeme ayrıcalıkları kaldırılan
medrese öğrencileri meşrutiyet hareketinden ürkmüşlerdi.
Girit, Bosna-Hersek gibi toprak kayıpları da buna
eklenince huzursuzluklar arttı. Meşrutiyet’e muhalefeti ile
tanınan gazeteci Hasan Fehmi’nin öldürülmesi ise bardağı
taşıran son damla oldu. Bu suikasttan ittihatçılar sorumlu
tutulurken, suikast, muhalif grupların ittihat ve Terakki’ye
karşı birleşmelerine neden oldu. Derviş Vahdeti’nin
yayınladığı Volkan gazetesi muhalefetin sesi haline geldi.
Suikasttan yedi gün sonra da 31 Mart Olay› cereyan etti
(13 Nisan 1909).

Padişah tahta çıkarken anayasaya uyacağına,
vatan ve milletin haklarını koruyacağına yemin edecekti.
Kanun çıkarma yetkisi Meclis’e ait olacaktı. Böylece
parlamento, devletin en güçlü organı haline getiriliyordu.
Padişah, meclisin çıkardığı yasaları veto etme yetkisine
sahip değildi. Parlamentoya ise hükümeti denetleme ve
gerekli görürsehükümetidüşürme yetkisi veriliyor, böylece
parlamentolu sistemden parlamenter sisteme geçiş
sağlanıyordu. Yürütme yetkilerinin kullanılmasında
Heyet-i Vükelagüçlendirilmişti. Hak ve özgürlüklerin
alanı da genişletildi. 1909 Kanun-i Esasi değişikliğinde
hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik en temel
yenilik Padişah’a vatandaşları sürgünegönderme hakkı
veren 113. maddenin ikinci fıkrasının kaldırılması oldu.
Kişi dokunulmazlığı, ticaret, çalışma ve sanat özgürlüğü,
haberleşmenin gizliliği ilkeleri kabul edildi. Vatandaşlar
din ve mezhep ayırmaksızın kanun önünde eşit sayıldı.
Sansür kaldırıldı, basın ve yayın özgürlüğü güvence altına
alındı, yurttaşlara örgütlenme hakkı verildi.

Yönetimin adı, bayrağı, sınırları, resmi dili,
yasama organı ve seçimi, askeri ve mülki teşkilat,
bölgenin ve halkın kendi kaderini tayin hakkı, dini
güvenceler, asker ve sivil yüksekgörevlilerinseçim ve
azilleri, yasama yetkisi belirlenmişti. Bu düzenlemelerde
millilik ve demokratiklik gözeçarpan iki özellikti. Seçme
yaşının 18 ve seçilme yaşının 25 olarak belirlenmesi
gençlere geniş katılım olanağı sağlamıştı. Tebaa yerine
vatandaş tanımlamasının kullanılması, tamamen çağdaş ve
demokratik bir terminolojinin seçilmesi, seçimlerin
demokratik yapılması dikkat çekiyordu. Kars’ta kurulan
bu hükümetin Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda Türkiye
veya Türkiye Devleti ibaresinin kullanılması, TBMM
tarafından yeni devletin adlandırılmasında da etkili
olacaktı.

Türk milletini kendi geleceğini belirleme
konusunda harekete geçirdi. Böyleceülkenindört bir
tarafın- da Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri kurulmaya
başlandı. Yürürlükteki cemiyetler kanununa uygun olarak
kurulan Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri, özellikle
emperyalist saldırı ve tehdit karşısında vatanın
bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını amaçladılar.
işgallere karşı başlangıçta; miting, protesto, nüfus
istatistikleri, propaganda ve yayın yoluyla haklarını
dünyaya duyurmayı ve savunmayı amaçlayan bu
cemiyetlerin tepkileri kısa sürede silahlı direnişe dönüştü.
Ortak gayeleri bölgelerini işgalden kurtarmak olan bu
cemiyetler halkın örgütlenmesinde ve direniş azminin
güçlenmesindebüyük bir rol oynarken, halkın kendi
egemenliğine sahip çıkmasıyönünde bir harekete dönüştü.

Misak-ı Milli, Osmanlı Devleti’nin sınırlarını
belirlemekle kalmamış; siyasal, ekonomik, askeri
bağımsızlığa uygun olmayan bir barışın kabul
edilmeyeceğine dikkati çekerek amacın tam bağımsızlık
olduğunu milletin ağzından iç ve dış kamuoyuna
duyurmuştur. Bu kararlar Mustafa Kemal Paşa’ya büyük
bir hareket serbestliği kazandırarak Milli Mücadele’nin
haklılığını bir kez daha ortaya koymuştur.

Tanzimat Dönemi’nin demokratik gelişme
açısından önemli katkılarından biri halkın seçimle
tanışması oldu. Böylece Mahalli düzeyde de olsa ülke
yönetimine katılma başladı.

23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi adlı anayasa ile
parlamenter rejimin önü açıldı. Böylece mutlakıyet yerine
kısa bir sürede olsa meşrutiyet yönetimine geçildi. II.
Meşrutiyetin ilanı sonrası anayasa da yapılan değişiklerle
vatandaşlar din ve mezhep ayırmaksızın kanun önünde eşit
sayıldı. Sansür kaldırıldı, basın ve yayın özgürlüğü
güvence altına alındı, örgütlenme hakkı verildi. Meclis
devletin güçlü bir organı haline geldi.

XVIII. Yüzyıldan itibaren Batı’nın üstünlüğünü kabul eden Osmanlı Devleti, aradaki farkı kapatmak için ıslahatlar yapılmasını zorunlu gördü. Bu bağlamda Osmanlı idaresi bir yandan Avrupa’dan gelen uzmanlardan yararlanırken, diğer taraftan da batılı eserleri Türkçeye çevirterek Avrupa düşüncesinin ülkeye girmesinin önünü açtı. Ayrıca gelişmeleri izlemek ve daha gerçekçi bir dış politika yürütmek amacıyla Avrupa başkentlerinde daimi elçilikler açtı. Yurtdışından gelen uzmanlar ve açılan okullardan yetişen aydınların da çabalarıyla Osmanlı Devleti’nde çağdaşlaşma hareketi hızlandı. Ancak bu yenileşme hareketleri III. Selim’in padişah olmasına kadar programlı bir hale gelemedi. III. Selim (1789-1807) iyi yetişmiş ve ileri görüşlü bir padişahtı. Devletin kötü gidişini durdurmak için devrinin ileri gelen âlimlerine ve yabancı uzmanlara raporlar (layihalar) hazırlattı. Yenilikleri de bu raporlar ışığında uygulamaya koydu. Böylece III. Selim ıslahat hareketini bir tek kişiye değil, devlete mal etmeye çalıştı

Nizam-ı Cedid.

Padişah kendi başkanlığı altında ülkenin ileri gelen devlet adamlarının katıldığı bir Meşveret (danışma) Meclisi topladı. Bu mecliste katılımcılar düşüncelerini özgürce dile getirebiliyor, sorunlar tüm açıklığı ile tartışılabiliyordu. Hatta padişah, yayınladığı Hatt-ı Hümayunlar ile düşüncelerin özgürce ifade edilmesini isteyerek, bu konuda güvenceler de verdi. Meşveret Meclisi karar almayı kişisellikten çıkaran, danışma işini sürekli kılan önemli ve ileri bir adım oldu. Bu özelliği nedeniyle kimi yazarlarca padişahın mutlak egemenliğini kendi eliyle ve fiilen sınırlayan “meşrutiyet rejiminin kurulmasına zemin hazırlayan bir hareket” olarak değerlendirildi.

Sened-i İttifak;Padişah ve âyanlar birbirlerini kontrol etmeleri ve güvenliğin sağlanması konularında karşılıklı yükümlülük altına giriyorlardı. Bu belgeye göre âyanlar padişaha bağlı kalacaklar, vergi ve asker toplanmasına yardımcı olacaklar, halktan ağır vergiler alınmasına ve zulüm yapılmasına engel olacaklardı. İstanbul’da bir isyan durumunda hareketin bastırılmasına yardımcı olacaklardı. Bu özelliği ile Sened-i İttifak kimi hukukçularca hukuk devletine doğru gidişin bir belirtisi, monarşinin meşrutiyete doğru gelişmesi, biçimsel anlamda da olsa kişisel yönetime karşı halk egemenliğine doğru gelişmenin kapısını aralayan belge olarak tanımlandı. 

Halkın seçimle tanışmasıdır.

II.Mahmut

Yeni Osmanlılar Cemiyeti’dir. Yeni Osmanlıların önde gelen fikir adamları Ali Suavi, İbrahim Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa idi.

Türk-İslam Anayasası 23 Aralık 1876’da Kanun-ı Esasi adı ile ilan edildi.Osmanlı Devleti ayrılmaz bir bütündü. Devletin başkenti İstanbul, resmi dili Türkçeydi. Saltanat, Osmanlı ailesinin en büyük erkek evladına aitti. Padişah İslam’ın koruyucusu ve Osmanlı halkının hükümdarıydı. Yürütme kuvvetinin başıydı. Ama yaptığı işlerden sorumlu değildi. Sadrazamın, şeyhülislamın ve Heyet-i Vükelanın tayin ve azil yetkisi de padişaha aitti. Hükümet meclise karşı değil padişaha karşı sorumluydu. Kanun teklif etme hakkı hükümete tanınmıştı. Ancak teklifin kanunlaşması Padişahın onayına bağlıydı. Padişah meclisi açıp kapatabilir, 6 ay içinde yeniden seçimler yapılması şartıyla meclisi feshedebilirdi. Kanun-ı Esasi’nin 113. Maddesine göre padişah güvenlik kuvvetleri tarafından yapılan araştırma neticesinde; güvenliği bozdukları tespit edilenleri sürgün etme hakkına da sahipti.

Osmanlı toplumu gerçek anlamda ilk defa millet egemenliği ile tanıştı. Özgürlüğün, örgütlenmenin, milli egemenliğin, bireysel hak ve hukuk kavramlarının uygulama alanı bulduğu, parlamenter rejime geçişin yaşandığı bu dönem Türk demokrasi tarihine önemli katkılar yaptı.

I. Dünya Savaşı’na giden süreçte etkili olan iki önemli gelişme Fransız İhtilâli ile Sanayi İnkılâbı idi.

İtilaf Devletleri Boğazları ele geçirerek hem Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak hem de Rusya’ya gerekli olan yardımı yapmak üzere Çanakkale Cephesi’ni açtı.

IV. Ordu Komutanı Cemal Paşa

Bulgaristan

Mondros Mütarekesi

İtilaf devletlerinin Mondros Mütarekesi’ni tam bir teslimiyet antlaşması olarak gördüğünü kanıtlayan uygulamaları karşısında Padişahın ve Osmanlı hükümetinin pasif kalması, üstelik halkı da pasif kalmaya çağırması Türk milletini kendi geleceğini belirleme konusunda harekete geçirdi. Böylece ülkenin dört bir tarafında Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri kurulmaya başlandı. Yürürlükteki cemiyetler kanununa uygun olarak kurulan Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri, özellikle emperyalist saldırı ve tehdit karşısında vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını amaçladılar. İşgallere karşı başlangıçta; miting, protesto, nüfus istatistikleri, propaganda ve yayın yoluyla haklarını dünyaya duyurmayı ve savunmayı amaçlayan bu cemiyetlerin tepkileri kısa sürede silahlı direnişe dönüştü.

Berlin Antlaşması

Brest-Litowsk Antlaşması

Bunların gayesi Rumların İstanbul’u ele geçirmek konusundaki faaliyetlerine mani olmak ve Türklere yapılan haksızlıklarla mücadele etmekti. Bu amaçla Türkler hakkında yapılan olumsuz propagandaların önüne geçmek için Fransızca ve İngilizce olarak bazı kitaplar yayınladılar. 

Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğunu, İstanbul hükümetinin İtilaf devletlerinin tesir ve denetimi altında üzerine aldığı sorumluluğu gereği gibi yerine getiremediğini, milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararının kurtaracağını, milleti içinde bulunduğu durumdan kurtarmak ve haklı sesini dünyaya duyurmak için milli bir heyetin varlığının gerektiğini, Anadolu’nun güvenli bir bölgesi olan Sivas’ta milli bir kongrenin toplanmasının kararlaştırıldığını; bunun için bütün vilâyet ve sancaklardan üç temsilcinin gönderilmesi gerektiğini belirtiyor ve gizlice seçilecek üç temsilcinin hemen yola çıkarılmasını istiyordu.

Erzurum Kongresi