RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI Dersi Televizyonda Program Yönetmek soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Ses Tasarımı kavramını açıklayınız.


CEVAP:

Yönetmenlik kavramı genelde daha çok görüntü ile özdeşleşir ve birçok yönetmen kendini geliştirmek için fotoğraf gibi, kısa filmler gibi farklı görsel anlatım teknikleri üzerine odaklanır; oysa her yapımın görüntü kadar önemli ve işlevsel bir de ses boyutu vardır. Televizyon ve film yapımları bilindiği üzere
gerçek ve kurmaca metinler olarak iki farklı başlık altında toplanır. Kurmaca metinler, yönetmenin hayal gücüne bağlı olarak gerçeklikten uzaklaşabilme olanağına sahipken; gerçeğe dayalı metinler ise çevremizi saran fiziksel gerçekliğin temsillerini bir medya aracılığı ile yeniden yapılandırmaya çalışır. Televizyon ve film yapımlarının bu özellikleri dikkate alındığında ses boyutunun sadece kurmaca metinler için değil, gerçekçi metinler için de önemli ve işlevsel bir rolü olduğu daha kolay anlaşılabilir. Ses boyutu sadece dramatik ve estetik bir kurmaca öğesi olarak değil, gerçeklik algısı yaratmak için gerekli ana öğelerden de biridir. Tıpkı tüm duyuları sağlıklı çalışan bir insanın dünyayı sadece görüntüler ile değil, seslerle birlikte algılaması gibi, televizyon ya da film yapımlarının da ses boyutlarının anlamlı işlevleri vardır. Hatta
birçok genç yönetmen, ses boyutunun önemini ilk filmlerini ses kaydı yapmadan çektikten sonra doğal ses ihtiyacını duyduğunda anlar. Birçok durumda sahnede herhangi bir diyalog, herhangi bir ses dayalı anlatım öğesi olmasa bile, ortam sesini görüntü ile birlikte kaydetmek çok önemlidir. Kaydedilen bu ses
daha sonra yönetmen için kurtarıcı olacaktır. Örneğin, herhangi bir işlevi olmasa bile bir sahnedeki ayak sesleri, kapının açılıp kapanma sesi ya da uçan bir martının çıkardığı seslerin filmin konusuna herhangi bir katkısı olmasa bile, filmdeki ortam ve atmosferin yaratılmasında oldukça fazla önemi vardır.
Sesin işlevleri aşağıdaki gibi maddeleştirilebilir:
• Zaman ve mekan boyutu yaratmak
• Karakterler yaratmak
• Atmosfer yaratmak
• Duyusal ve duygusal dramatik etkiler yaratmak
• Sahneler arasındaki geçişleri düzenlemek ve süreklilik sağlamak
Bir yapımı oluştururken dört farklı ses öğesi kullanmak mümkündür. Bunlar:
• İnsanların, karakterlerin sesleri, diyaloglar
• Çevre ya da ortam sesleri
• Müzik
• Sessizlik
Bir yapım süreci bu dört farklı ses boyutunun art arda dizilmesi sonucunda oluşur. Tıpkı görüntü gibi ses boyutunun da oluşturduğu bir ritim vardır. Bir yapımda birbirini sıralayan farklı ses kaynakları, belirli bir ritim oluşturur ve görsel ritimle birleşerek yapımın ana ritminin oluşmasına katkı sağlar. Görsel ritim, ses ritmi ile birleşerek yapımın ana ritmini oluşturur.