YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ I Dersi Metin Çözümlemeleri soru detayı:

CEVAP:

 

Şiirin öznesi, ilk kıtada, sergi ortamını, duygusal tepkilerini de işin içine katarak tasvir etmektedir. “Ağlar lâke duvarlarda gri bir grizu” dizesini okuduğumuzda, öncelikle “lâke” sözcüğü dikkati çeker. Bu sözcük bir sıfattır ve Fransızcada “laqué”, İngilizcede “lacquered” olarak söylenir. Bu sıfat verniklenip cilalanarak pürüzsüz bir hâle getirilmiş yüzeyleri anlatmak için kullanılır. Şiirde konuşan kişi, bir resim sergisinin lüks ve şık ortamını, duvar yüzeylerine uygulanan bu işleme atıf yaparak göstermektedir. Bunun yanı sıra, bu dizede, şiirin öznesinin bir sanat eseri karşısında verdiği duygusal ve entelektüel tepkiyi de görüyoruz. “Ağlar” sözcüğü, bir resimden çıkarılabilecek anlamın duygusal boyutudur. “Gri bir grizu” ise duvarda sergilenen bir resme iki şekilde atıf yapıyor olabilir: “Grizu” sözcüğü, kömür ocaklarında metan gazının havaya karışarak yarattığı patlamalara denir ve bu ifade “ağlar” sözcüğünün duygusal içeriğine uygundur. Duvarda asılı bir resmin izleyici üzerinde duygusal bir patlamaya neden olması uzak bir ihtimal değildir. Öte taraftan, bu sanatsal coşkunun kimyevi arka planı olan bir sözcükle verilmesi, resim sanatının bağlamına uygundur. Resimde renkler, boyaların birbirlerine karıştırılmasıyla, yani kimyasal bir işlemle elde edilir. Bu açıdan bakıldığında resmin yapısı ile grizunun oluşumu arasındaki kimyasal bir ilgi vardır. Ama asıl çarpıcı olan, şiirde konuşan kişinin, bu kimyasal anlam evreni üzerine, duygusal bir patlamayı eklemesidir. Böyle bir üslup resimden kaynaklanan duygusal coşkunun elle tutulur bir tasvirini vermektedir okura. Çünkü grizu sözcüğü, doğal nedenleri olan bir patlama olayına atıf yapmakta, böylelikle şiirin öznesinin yaşadığı duygusal patlama okur nezdinde nesnel bir içerik kazanmaktadır.