SORU: Sipariş maliyet sisteminin uygulanmasına ilişkin esaslar nelerdir?
CEVAP: • Öncelikle, maliyetleri ayrı olarak izlenecek her mamul türü, grubu ya da partiler belirlenir. Bu üretimlerin her birine birer sipariş numarası verilir ve sipariş sözcüğü ile ifade edilir. • Maliyetleri ayrı olarak izlenecek her bir sipariş için ayrı birer sipariş maliyet kartı açılır. • Maliyetlerin sipariş temelinde izlenmesi esastır. • Her bir siparişin maliyetinin ayrı olarak belirlenmesi esastır. • Siparişler tamamlandığında, sipariş maliyeti kartında toplanmış olan maliyetler toplam maliyeti oluşturur ve sipariş sayısına bölünerek birim mamul maliyeti hesaplanır. • Her bir siparişin farklı özellikler taşıması nedeniyle standart maliyet sisteminin uygulanmasında kimi zaman güçlüklerle karşılaşılmaktadır. • Maliyetler maliyet merkezleri temelinde de izlenmek isteniyorsa direkt maliyetler doğrudan siparişlerle ilişkilendirilirken, ikinci dağıtım sonucunda esas maliyet merkezlerinde toplanan endirekt maliyetlerden oluşan genel üretim maliyetleri yükleme oranları aracılığıyla siparişlere yüklenir. • Maliyetler siparişlere yüklendikten sonra, sipariş maliyet kartında toplanan; direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri, direkt işçilik maliyetleri ve tahmini genel üretim maliyetleri toplam tutarı kadar yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında 151 YARI MAMULLER ÜRETİM HESABI borçlandırılır. Üretimi tamamlanan mamullere isabet toplam üretim maliyeti kadar 152 MAMULLER HESABI borçlandırılırken 151 YARI MAMULLER ÜRETİM HESABI alacaklandırılır. • Siparişler müşterilere teslim edildiğinde ya da stoğa üretilen mamuller satıldığında, maliyet tutarı üzerinden 620 SATILAN MAMULLERİN MALİYETİ HESABI’na borç 152 MAMULLER HESABI’na alacak kaydedilir. Bu durumda, 152 MAMULLER HESABI’nın kalanı mevcut mamulleri ve 151 YARI MAMULLER ÜRETİM HESABI’nın kalanı da üretim sürecinde henüz tamamlanmamış siparişlerin maliyetini gösterecektir. • Siparişlere tahmini olarak yüklenen genel üretim maliyeti ile fiili genel üretim maliyeti arasında eksik ya da fazla yüklemeye bağlı olarak bir fark ortaya çıktığında; bu fark, 620 SATILAN MAMULLERİN MALİYET HESABI, 151 YARI MAMULLER ÜRETİM HESABI ve 152 MAMULLER HESABI arasında borç toplamları ile orantılı olarak dağıtılır ya da doğrudan 620 SATILAN MAMULLERİN MALİYETİ HESABI’na aktarılır.