İDARE HUKUKUNA GİRİŞ Dersi İdârenin Denetlenmesi ve Mâli Sorumluluğu soru detayı:
SORU: Siyasî Denetim: İdârenin TBMM Tarafından Denetlenmesi hakkında bilgi veriniz.
Siyasî Denetim: İdârenin TBMM Tarafından Denetlenmesi hakkında bilgi veriniz.
CEVAP: Siyasî denetim, idârenin yasama organı, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denet-
lenmesi demektir. Ülkemiz, parlamenter hükümet sistemi ile yönetilirken yürütme organını oluştu- ran ve merkezî idârenin başı olan Bakanlar Kuru- lu ve bakanlar, yasama organına karşı sorumluy- dular. Yasama organı idâreyi, hükümet ve bakan aracılığıyla denetlemekteydi. Bu denetim de çok etkiliydi. Şimdi ülkemiz Cumhurbaşkanlığı siste- miyle yönetilmektedir. Yürütme organı tek başlı- dır ve Cumhurbaşkanlığından ibarettir. Bakanlar, Cumhurbaşkanına hiyerarşi bağı ile bağlıdırlar. Cumhurbaşkanının, TBMM’ne karşı herhangi bir siyasal sorumluluğu yoktur. Bakanlar da sadece Cumhurbaşkanına karşı sorumludurlar.
Cumhurbaşkanlığı sisteminde, TBMM’nin yü- rütme organı üzerindeki siyasi denetleme araçları- nın niteliği ve sayısı değişmiştir.
Yürütme organı üzerindeki siyasi denetim ya doğrudan TBMM tarafından yapılmakta ya da do- laylı olarak Sayıştay ve Kamu Denetçiliği aracılı- ğıyla yapılmaktadır. Böyle olunca, siyasî denetimi de “doğrudan siyasî denetim” ve “dolaylı siyasî de- netim” olmak üzere ikiye ayırıp incelemek gerek- mektedir.
Siyasî denetim, idârenin yasama organı, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denet-
lenmesi demektir. Ülkemiz, parlamenter hükümet sistemi ile yönetilirken yürütme organını oluştu- ran ve merkezî idârenin başı olan Bakanlar Kuru- lu ve bakanlar, yasama organına karşı sorumluy- dular. Yasama organı idâreyi, hükümet ve bakan aracılığıyla denetlemekteydi. Bu denetim de çok etkiliydi. Şimdi ülkemiz Cumhurbaşkanlığı siste- miyle yönetilmektedir. Yürütme organı tek başlı- dır ve Cumhurbaşkanlığından ibarettir. Bakanlar, Cumhurbaşkanına hiyerarşi bağı ile bağlıdırlar. Cumhurbaşkanının, TBMM’ne karşı herhangi bir siyasal sorumluluğu yoktur. Bakanlar da sadece Cumhurbaşkanına karşı sorumludurlar.
Cumhurbaşkanlığı sisteminde, TBMM’nin yü- rütme organı üzerindeki siyasi denetleme araçları- nın niteliği ve sayısı değişmiştir.
Yürütme organı üzerindeki siyasi denetim ya doğrudan TBMM tarafından yapılmakta ya da do- laylı olarak Sayıştay ve Kamu Denetçiliği aracılı- ğıyla yapılmaktadır. Böyle olunca, siyasî denetimi de “doğrudan siyasî denetim” ve “dolaylı siyasî de- netim” olmak üzere ikiye ayırıp incelemek gerek- mektedir.