SOSYAL POLİTİKA II Dersi Sosyal Güvenlik soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Sosyal güvenliğin tarihsel sürecinde geleneksel dönemini kısaca açıklayınız.


CEVAP:

Geleneksel dönemde temel sosyal güvenlik koruması sağlayan birim, ailedir. Bir toplumdan diğerine ve bir dönemden diğerine değişmekle birlikte, ailenin genişliği başta olmak üzere aile bağlarını güçlendiren her faktör (örf ve adetler ile dini inançlar gibi) ailenin sosyal güvenlik garantisi sağlama fonksiyonunu etkiler. Nitekim yaşlıların aile içinde bakımının veya çocukların evleninceye kadar aynı çatı altında yaşamasının toplumsal bir örf olduğu toplumlarda ailenin sosyal güvenlik fonksiyonu güçlüdür.

Tanıma bilme faktörüne bağlı yardımlaşma geleneksel dönemin en yaygın ve kapsamlı diğer önemli sosyal güvenlik yöntemini oluşturur. Aynı yerleşim biriminde ve birbirine yakın mekânlarda yaşayan kişiler, komşuluk ilişkisine bağlı olarak içlerinden birisi tehlike ile karşılaştığı zaman ayni veya nakdi olarak yardımda bulunur. 

Tanıma bilme faktörüne bağlı sosyal yardımların en kapsamlı şeklini dini sosyal yardımlar oluşturur. Her din, kendi mensupları içinde iktisaden zayıf ve güçsüz durumda olanın korunmasına ve bu amaçla yapılacak yardımlaşmaya özel bir önem verir.

Sanayi devrimi öncesi dönemde, teşkilatlı, kurumsallaşmış sosyal güvenlik uygulamaları da vardır. Bunlardan en bilineni, esnaf ve sanatkârların meslek kuruluşlarının kendi meslek mensuplarının sosyal güvenlik ihtiyacını karşılamak için oluşturdukları orta sandıklarıdır. Meslek teşkilatı olarak loncalar, kendi organizasyonları içinde, üyelerinin ödediği düzenli aidat-prim benzeri gelirlerle oluşturdukları fonlardan ödünç para verilmesi, hastalık halinde muayene ve tedavi giderlerinin karşılanması, ölüm halinde cenaze masraflarının karşılanması ve barınma ihtiyacını karşılamak üzere ev temini veya kira giderlerinin karşılanması gibi yardımlarda bulunmuşlardır. İslam dünyasında kardeşlik anlamına gelen Ahi birlikleri lonca örgütlenmesinin en gelişmiş şeklini oluşturmuştur. Ahiler, cömertlik, muhtaçlara yardım ve zulüm görenleri koruma gibi yönleriyle tanınmışlardır. Orta sandıkları sanayi devriminden sonra gelişen sosyal sigortaların ilk örnekleri olarak kabul edilebilir.

Ayrıca yol, köprü, ibadet yeri ve okul yaptırmak amacıyla oluşturulan vakıflar, avarız vakıfları olarak adlandırılmıştır. Bir dönem vakıf cenneti olarak adlandırılan Osmanlı’da birçok kamu hizmeti gibi sosyal güvenlik hizmetleri de bu amaçla oluşturulan vakıflar aracılığı ile yapılmıştır.