ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI Dersi ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Sovyet yönetimi Özbekistan açısından nasıl bir dil siyaseti izlemiştir?


CEVAP: Özbek edebi dili seçilirken önce Kıpçakçaya yakın bir Özbek lehçesi esas alındı. Fakat bu durum, Özbeklerle Kazakları birbirine yaklaştırabilirdi. Bir süre sonra (Stalin’in talimatıyla) bundan vazgeçildi ve Farsçanın aşırı etkisinde kalmış olan Taşkent lehçesi temel alındı. Çünkü bu lehçe, hem Oğuz (Türkmen ve Türkiye Türkçesi) lehçesine, hem de Kıpçak (Kazak ve Kırgız) lehçesine uzaktı. Aynı zamanda, Farsçanın etkisiyle ses uyumunu kaybetmiş tek lehçeydi. 1939-40 yıllarında Sovyet hükûmetinin aldığı yeni bir kararla Özbekler Kiril alfabesine geçirildiler. Böylece 10 yıllık kültürel birikim çöpe atılmış, her şey sil baştan başlamış oldu. Sovyet dilbilimcileri Kirile geçerken de farklı Türk toplulukları için olabildiğince farklı alfabeler belirlemeye özen gösterdiler.