ANAYASA II Dersi TÜRKİYE' DE ANAYASA YARGISI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Soyut ve somut norm denetimleri karşılaştırıldığında, bu denetim türleri arasında nasıl farklılıklar görülmektedir?


CEVAP: • Soyut norm denetimi, sadece anayasayla yetkili kılınan kişi ve makamlar tarafından harekete geçirilebildiği halde; somut norm denetimi, bir uyuşmazlığa taraf olan, kısacası davalı ve davacı sıfatı taşıyan herkesçe harekete geçirilebilmektedir. • Soyut norm denetimi, ancak anayasada öngörülen süre içinde harekete geçirilebildiği halde; somut norm denetimi, süre ile sınırlanmamıştır. • Soyut norm denetimi, ancak anayasada buna olanak tanıyan açık bir hükmün varlığı halinde yapılabilmektedir. Oysa somut norm denetimi, anayasanın üstünlüğü kuralının mevcut olduğu bir sistemde, anayasada buna olanak tanıyan açık bir hüküm olmasa da, içtihat yoluyla yaratılabilmektedir. • Soyut norm denetimi, özel yetkili bir mahkemenin varlığını gerektirdiği halde; somut norm denetimi, genel yetkili mahkemeler tarafından yapılabilmektedir. Ne var ki bu ilişkinin mutlak olmadığını vurgulamak gerekir. Nitekim 1961 ve 1982 Anayasaları gibi bazı anayasalar, özel yetkili mahkeme olan Anayasa Mahkemesine hem soyut norm denetimi hem de somut norm denetimi yapma yetkisi tanımıştır. • Soyut norm denetimi sonucunda verilen iptal kararı, herkes için bağlayıcı (erga omnes) nitelik taşıdığı halde; somut norm denetimi üzerine verilen kararlar taraflar için bağlayıcı (inter partes) nitelik taşımaktadır. Ne var ki bu ilişkinin de mutlak olmadığını belirtmek gerekir. Nitekim 1982 Anayasası, taraflar için bağlayıcı karar türünü ortadan kaldırmıştır.