İLKÇAĞ FELSEFESİ Dersi Helenistik Felsefe: Yeni-Platonculuk (Dinî Dönem) soru detayı:

CEVAP:

İlk aşamada, Tanrı’dan Nous türemektedir. Bu bir yaratma değildir elbette. Zorunlu olarak Tanrı’dan ortaya çıkan ilk varlıktır Nous. Nous’un Tanrı’dan sudur etmesiyle birlikte, birlik çokluğa dönüşmeye başlar. Tanrı’nın mutlak birliği olduğu gibi durmaktadır şüphesiz. Fakat, Tanrı dışında, onun mükemmeliyetinden zorunlu olarak taşmış ilk varlık olarak Nous varlıklar âleminin başlangıcına da işaret etmektedir. Plotinus Tanrı’yı varlığın ve iyiliğin ötesinde gördüğü için, Tanrı’nın varlıklar skalasında yer aldığını söylemesi imkânsızdır. Bir, kendisi “şey” olmayan, başka bir deyişle, evrendeki “eşyaya dâhil olmayan, fakat o eşyanın ortaya çıkısını mümkün kılandır. Bu itibarla, gündelik dildeki anlamı ile “var olan” ilk “sey”in Yeni-Platoncu literatürdeki karşılığı Nous’tur. Plotinus’a göre, Nous, duyusal ya da fenomenal dünyada ne kadar şey varsa bunların tamamının ayrı ideasını barındırmaktadır (Cevizci, 2015, s. 148-149). O aynı zamanda kendisinden sonra var olacak şeyler açısından da bir kaynak teşkil etmektedir.