TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ Dersi KURULUŞ DÖNEMİ (SÜLEYMANŞAH VE I. KILIÇ ARSLAN) soru detayı:

CEVAP:

1. Süleymanşah beş yıl gibi kısa bir zaman zarfında Anadolu’yu çaprazlaması-
na geçip Bizans kapılarına dayanırken; arkasında kalan topraklarda, Malazgirt Savaşından sonra oluşan otorite boşlukları tamamiyle doldurulamamıştı. Bu yüzden de meselâ Philaretos adlı bir Ermeni, Fırat havzasında Malatya’dan Antakya’ya kadar uzanan bir derebeylik kurmak imkânı bulmuştu.
Bu durumda çeşitli bölgelere dağılmış bulunan bütün Türk topluluklarının
tek idare altında birleştirilmesi ve bundan da öte Anadolu’da siyasi birliğin
kurulması gerekiyordu.

2. Bunun yanı sıra her devletin askeri ve siyasi kuruluşunu olgunlaştırdıktan
sonra, bunu uzun ömürlü kılacak medenî bir hamlenin yapılması gerektiği
bilinmektedir. Devletin yaşayabilirliği açısından zorunlu olan bu hamlenin,
yıllardır Bizans-Sasanî, Bizans-Arap ve şimdi de Türkler’le savaşlar dolayısıyla tahrip olmuş, ticaret yollarının dışında kalarak ekonomisi çökmüş ve idarî sistemi de iflas etmiş Bizans Anadolusu’nda gerçekleşmesi mümkün değildi. Kaldı ki, tersi mümkün olsa bile kültürel kodların uyuşmadığı değerler üzerinde gerçekleştirilecek bir hamle ancak mutasyonla sonuçlanabilirdi. O halde Süleymanşah’ın bu medenî gelişim için ihtiyaç duyduğu kan naklini
yapacağı soydaş ve dindaşlarının bulunduğu büyük Selçuklu coğrafyasıyla bağlantı kurması kaçınılmaz bir zorunluluktu.

3. Devletin kuruluş aşamasından beri hanedanın iki kolu arasında yaşanmakta olan rekabet ve mücadele isteğinin de bu yön değişilikliğinde etkili olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim ilk iki sultan Süleymanşah ve oğlu Kılıç Arslan bu uğurda Büyük Selçuklularla mücadelede hayatlarını kaybedeceklerdir.
Süleymanşah’ın Bizans’a arkasını döndükten sonra takip ettiği fetih stratejisi bu tespitleri desteklemektedir.