BİREYSEL İŞ HUKUKU Dersi Kıdem Tazminatı soru detayı:
SORU: Süreli Fesih'i detaylı olarak açıklayınız.
Süreli Fesih'i detaylı olarak açıklayınız.
CEVAP: Süreli Fesih
İşverence uygulanan diğer fesih türü olan 17. madde kapsamındaki süreli fesih de en az bir yıl çalışması olan işçilere kıdem tazminatı hakkı verir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde uygulanan bu fe- sih usulü, objektif neden olmadığı hâlde zincirleme yapılan belirli süreli sözleşmelerin (belirsiz süreliye dönüşmüş sayılmaları sebebiyle) işveren tarafından feshinde de arandığından, buna aykırılık bu tür işçilere de bir yıl çalışmış olmaları hâlinde kıdem tazminatı hakkı sunar.
İşverenin bildirim süreli feshinin işçiye kıdem tazminatı hak kazandıracağı açık olsa da özelleş- tirme bağlamında konu sık sık yargı önüne taşın- mıştır. Bu bağlamda uygulamada çıkan sorunlar- dan biri, çalışanların statü değişikliği konusunda yaşanmaktadır. Ülkemizde ekonomik gerekçelerle uygulanan özelleştirmeler kapsamında işten çıkarı- lan ya da statüsü değiştirilen çok sayıda çalışan bu- lunmaktadır. Bu çalışanlardan memur statüsünde olanların durumu, İş Kanunu’nun ilgi alanı dışında kalmaktadır. Kamu görevi yürüten bu personelin özlük hakları çeşitli özel kanunlarla düzenlenmiştir. Bununla birlikte çeşitli kamu kuruluşlarında görev yapan işçilerin, değişik sebeplerle memur statüsüne geçmeleri kıdem tazminatı bağlamında hukuksal sorunlar yaratmaktadır. Sorunun temelinde işçi- likten memuriyete geçişin kıdem tazminatı hakkı doğurup doğurmayacağı tartışması yatmaktadır. İşçinin memuriyete geçişinin iş sözleşmesini ne şekilde sona erdirdiği konusunda görüş farklılıkla- rı yaşanmaktadır. Yargıtay değişik gerekçelerle bu konuda farklı kararlar vermiştir. Bazı olaylarda işçi statüsünden memur statüsüne geçirilmeyi kıdem tazminatı hakkı doğuran bir sebep olarak görür- ken, bazı olaylarda bu gelişmenin kıdem tazminatı hakkı doğurmayacağını, eski kıdemi memuriyette değerlendirilmesi gerektiğini kabul etmiştir.
Yine özelleştirmeler bağlamında karşılaşılan bir diğer sorun, işçilerin özelleştirme öncesi ve sonra- sı geçen çalışmalarının nasıl değerlendirileceğine ilişkindir. Yargıtay bu tür olaylarda, çalışmanın aralıksız geçtiği görüşünden hareketle kıdem sü- resinin toplanacağına karar vermiştir (Yarg. 9HD. 19.9.2005, 28296/30532).
Süreli Fesih
İşverence uygulanan diğer fesih türü olan 17. madde kapsamındaki süreli fesih de en az bir yıl çalışması olan işçilere kıdem tazminatı hakkı verir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde uygulanan bu fe- sih usulü, objektif neden olmadığı hâlde zincirleme yapılan belirli süreli sözleşmelerin (belirsiz süreliye dönüşmüş sayılmaları sebebiyle) işveren tarafından feshinde de arandığından, buna aykırılık bu tür işçilere de bir yıl çalışmış olmaları hâlinde kıdem tazminatı hakkı sunar.
İşverenin bildirim süreli feshinin işçiye kıdem tazminatı hak kazandıracağı açık olsa da özelleş- tirme bağlamında konu sık sık yargı önüne taşın- mıştır. Bu bağlamda uygulamada çıkan sorunlar- dan biri, çalışanların statü değişikliği konusunda yaşanmaktadır. Ülkemizde ekonomik gerekçelerle uygulanan özelleştirmeler kapsamında işten çıkarı- lan ya da statüsü değiştirilen çok sayıda çalışan bu- lunmaktadır. Bu çalışanlardan memur statüsünde olanların durumu, İş Kanunu’nun ilgi alanı dışında kalmaktadır. Kamu görevi yürüten bu personelin özlük hakları çeşitli özel kanunlarla düzenlenmiştir. Bununla birlikte çeşitli kamu kuruluşlarında görev yapan işçilerin, değişik sebeplerle memur statüsüne geçmeleri kıdem tazminatı bağlamında hukuksal sorunlar yaratmaktadır. Sorunun temelinde işçi- likten memuriyete geçişin kıdem tazminatı hakkı doğurup doğurmayacağı tartışması yatmaktadır. İşçinin memuriyete geçişinin iş sözleşmesini ne şekilde sona erdirdiği konusunda görüş farklılıkla- rı yaşanmaktadır. Yargıtay değişik gerekçelerle bu konuda farklı kararlar vermiştir. Bazı olaylarda işçi statüsünden memur statüsüne geçirilmeyi kıdem tazminatı hakkı doğuran bir sebep olarak görür- ken, bazı olaylarda bu gelişmenin kıdem tazminatı hakkı doğurmayacağını, eski kıdemi memuriyette değerlendirilmesi gerektiğini kabul etmiştir.
Yine özelleştirmeler bağlamında karşılaşılan bir diğer sorun, işçilerin özelleştirme öncesi ve sonra- sı geçen çalışmalarının nasıl değerlendirileceğine ilişkindir. Yargıtay bu tür olaylarda, çalışmanın aralıksız geçtiği görüşünden hareketle kıdem sü- resinin toplanacağına karar vermiştir (Yarg. 9HD. 19.9.2005, 28296/30532).