CEVAP:

Bahçe bitkilerinde sürme mevsimlere göre farklılık gösterdiği gibi bitkinin çeşitli kısımlarındaki tomurcuklara göre de farklılık gös­termektedir. Sürgünlerin uç kısmında bulunan ve tepe tomurcuğu olarak adlan­dırılan kısımlar diğer tomurcuklardan daha önce sürerler ve büyüme hızları daha yüksektir. Bununla birlikte bitkilerde ortada dik olarak büyüyen doruk dal olarak adlandırılan sürgünlerde de aynı durum görülmektedir. Öyle ki bu hızlı büyüme bazı bitkilerde daha aşağıda bulunan yan tomurcukların sürmesine engel olabil­mektedir. Tepe tomurcuğu baskınlığı, tepe hakimiyeti ya da apikal dominansi olarak da adlandırılan bu durumun görülmesine tipik örnek çam ağaçlarıdır. Bu olay sayesinde çam ağaçlarında konik bir büyüme şekli oluşmaktadır. Tepe haki­miyetinin oluşmasında bitkilerin genetik yatkınlıklarının yanı sıra hızlı büyüyen uç sürgünlerde hormonlardan oksin sentezinin yüksek olmasının etkisi büyüktür. Bu şekildeki bitkilerde tepe tomurcuğunun koparılması veya sürgün ucunun ke­silmesi sonucunda yan tomurcukların sürdüğü ve yan sürgünlerde büyüme hızı­nın arttığı gözlenmektedir. Peyzaj amaçlı süs bitkilerine şekil verilmesinde önemli olan bu durum aynı zamanda meyve ağaçlarının terbiye şekillerinde ve budama­larında dikkat edilmesi gereken noktalardan birisidir. Bu nedenle bahçe tesisinde meyve fidanlarının dikimini takiben uç kısımlarının belli bir yükseklikten kesil­mesi suretiyle yan tomurcuklarının sürmesi ve dallanmaları teşvik edilmektedir.