BİLİM FELSEFESİ Dersi GÖZLEM, DENEY VE ÖLÇME soru detayı:

CEVAP:

Söz konusu biçimindeki bir sorunun bir gözlemin
yapılmasına yol açması için, sorunun her iki olanaklı
yanıtı birer gözlem önermesi olmalıdır. Dolayısıyla gerek
tikel niceleyicili önerme biçiminde olan (2′- Öyle bir x
vardır ki, x, t zamanında u yerinde bulunan ve F nesnedizgesi
türünden olan bir nesne dizgesidir) gerekse tümel
niceleyicili önerme biçiminde olan (3′- Her x için, x, t
zamanında u yerinde bulunan bir nesne dizgesi ise, x, F
nesne-dizgesi türünden değildir) önermesi gözlem yoluyla
hem doğrulanabilir hem de yanlışlanabilir olmalıdır.
Eğer t zamanının süresi yeterince kısa ve u uzay
bölgesinin uzanımı yeterince küçük olursa, sözü geçen
koşul yerine gelebilir.
Nitekim gözlemci (yani gözlemi yapan bilim insanı) t
zamanı süresince u bölgesini tarayarak F nesne-dizgesi
türünden bir nesne dizgesinin bu bölgede bulunup
bulunmadığını saptayabilir.
Burada gözlemcinin, gözlemlediği herhangi bir nesne
dizgesinin F nesne-dizgesi türünden olup olmadığına karar
verebileceğini kabul ediyoruz.
Başka bir deyişle, gözlemcinin F nesne-dizgesi türünden
olan bir nesne dizgesini gözlemlediğinde, onu F nesnedizgesi
türünden bir şey olarak tanıyabildiğini, F nesnedizgesi
türünden olamayan bir nesne dizgesi ise, onu F
nesne-dizgesi türünden olmayan bir şey olarak
algılayabildiğini kabul ediyoruz.