OSMANLI MERKEZ VE TAŞRA TEŞKİLATI Dersi Merkez ve Taşra Teşkilatında Dönüşüm soru detayı:

CEVAP:

Klasik dönemde timar sisteminin uygulandığı sancaklarda yapılan vergi nüfusu ve vergi sayımının sonuçlarını içeren defterler. Ayrıntılı (mufassal) olanlarda bir sancaktaki bütün yerleşimlerde (kasaba, köy) yaşayan, büluğ çağı üzerindeki vergi yükümlüsü erkek nüfus ile o yerleşim yerinden elde edilen vergiler yazılırdı. Avârız ve, bazı istisnalar dışında, cizye gibi vergiler yazılmazdı. Özet (icmal) defterlerde dirliklere (has, zeamet, timar) ait gelir kaynakları özet olarak verilmiştir. XVI. yüzyıldan sonra, timar sisteminin eski öneminin azalmasına paralel olarak bu tür defterler için yeniden tahrir yapma uygulaması, istisnalar dışında kalkacaktır. Yalnızca yeni veya yeniden fetihler sonrası bu anlamda tahrir yapılacaktır. Bu yüzden de bir yerin yapılan son tahririnin sonuçlarını yansıtan defterler, devletin daha sonraki dönemlerde dayandığı belgeler olarak geçerliliklerini sürdürecektir. Günümüzde bu son defterlerin Başbakanlık Osmanlı Arşivinde değil, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-ı Kadime Arşivinde saklanmasının nedeni de resmî işlemler açısından sahip oldukları bu konum olmuştur.