HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI I Dersi HUKUK KURALLARININ YAPTIRIMI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Takibatın etkinliği nedir?


CEVAP:

Yapılan araştırmalar yaptırımın işlevini yerine getirmesinde en etkili olan hususun çoğu kez takibatın etkinliği olduğunu göstermektedir. Gerçekten de hukuk ihlallerini önlemekte, gerek yaptırımın türü ve içeriği gerekse miktarı, ihlale ilişkin takibatın etkinliği kadar büyük önem arz etmemektedir. Takibatın etkinliği, yukarıda incelenen yaptırımın uygulanabilirliğine çok benzer bir etken gibi görünse de; aralarında temel bir fark bulunmaktadır. Nitekim takibatın etkin olmadığı durumlarda genel olarak ihlali gerçekleştirenler tespit edilemezken; yaptırımın uygulanabilir olmadığı hallerde ihlali gerçekleştirenler bilinmekle birlikte, yetkili organlar bunlar hakkında yaptırım uygulamak için harekete geçmemektedirler. Eğer bir devlette, hukuk ihlalleri karşısında etkin bir takibat yapılarak ihlalleri gerçekleştirenler başarıyla tespit ediliyor ve kendilerine hak ettikleri yaptırımlar uygulanıyorsa; bu husus muhtemel failleri ihlalde bulunmaktan caydırıcı etki göstermektedir. Bu bağlamda örneğin teknolojik imkânlar ve soruşturma teknikleri başarılı bir şekilde uygulanarak bir bölgedeki hırsızlık fiilleri başarıyla aydınlatılıyorsa, bu fiili işlemeyi düşünen kimseler “muhtemelen ben de yakalanırım” düşüncesine kapılarak çoğu kez bu tür fiilleri gerçekleştirmekten vazgeçmektedirler. Eğer fail fiilini gerçekleştirirken yakalanmayacağı inancını taşıyorsa, gerçekleştirileceği ihlal için ne tür ve ne miktarda bir yaptırım öngörüldüğünün önemi yoktur. Çünkü kendi inancına göre yakalanmayacak ve yaptırıma muhatap olmayacaktır. Bu bağlamda yakalanmayacağı inancında olan hırsızlık fiilinin faili bakımından, bu suç için kanunda bir yıl hapis cezası öngörülmesi ile on yıl hapis cezası öngörülmüş olması arasında bir fark yoktur. İhlalde bulunacak kimselerin yakalanıp yakalanmayacakları konusundaki düşüncelerini etkileyen en önemli gösterge ise, yetkili organların o ana kadar gerçekleştirilen ihlallerin faillerini tespit edip edemediğidir. Bu bağlamda örneğin hırsızlık fiillerinin failleri büyük oranda tespit edilemiyor ve bunlar hakkında etkili bir takibat gerçekleştirilemiyorsa, bu durum muhtemel failleri, fiillerini gerçekleştirmek bakımından cesaretlendirebilecektir.