CEVAP:

Takıntılı alışveriş yapma alışkanlığının, tüketiciye ya da içinde bulunduğu ortama göre değişebilecek nedenleri aşağıda sıralanmıştır;

• Sosyal Nedenler: Alışveriş, genellikle içinde bulunduğumuz toplumun tepkilerini dikkate alarak sergilediğimiz davranışlar olarak ifade edilen sosyal bir davranıştır. Özellikle gelişmiş toplumlarda alışveriş yapmak, hem sosyal bir etkinlik, hem boş zaman geçirme şekli, hem de bir gerekliliktir. Tüketicileri çok sayıda ve kaliteli ürün satın almaya yönelten nedenlerin başında sosyal baskılar gelmektedir. Yapılan bir araştırmaya göre takıntılı alışveriş sorunu olan tüketicilerin, reklâmlarda gördükleri ürünlerin işlevselliğinden çok, görünüşüne odaklı bir satın alma gerçekleştirdiklerini ortaya koymaktadır. Bulgular, yaklaşık 30-40 yıl öncesinde ürün satın alırken dikkate alınan “evladiyelik-ömür boyu kullanılabilirlik” ölçütünün günümüzde tasarım odaklı, markalı ve sosyal olarak arzu edilen ürünlere yöneldiğini göstermektedir. Bu konuda kredi kartlarının çeşitliliği ve kullanım kolaylığı, takıntılı alışveriş davranışını besleyen önemli sosyal etmenlerdendir. Tüketici açısından ürün satın alındığında elden paranın verilmesi bir çeşit kaybetme duygusuna neden olurken, plastik para (kredi kartı) bu yönde bir his yaratmamaktadır.
• Biyolojik Nedenler: İnsanın çevresel uyarıcılarla etkileşimi sonucu, beş duyu organı ile algılanan duyumlar, beyin tarafından yorumlanır, anlamlı hale getirilir ve içsel-dışsal bir tepkiye yol açar. Örneğin, eski bir dost görüldüğünde duygulanır hatta sarılarak hasret giderilebilir. Diğer tüm davranışlarda olduğu gibi tüketicinin satın alma davranışı da beynin bir işlevinin sonucudur. Beyinde bu davranışı tetikleyen veya sınırlayan anatomik yapılarla birlikte nörokimyasalların dengesinin bozulması, aşırı veya takıntılı alışveriş ile sonuçlanabilir.
• Psikolojik Nedenler: Alışveriş; sevgi, özgürlük, sosyal bağ kurma, kendini değerli hissetme gibi ihtiyaçları karşılayabilir. Bu ihtiyaçlar, karşılamanın daha sağlıklı yollarının bulunamaması durumunda alışveriş, başlı başına bir sorun haline gelebilecektir. Örneğin, bazı aileler için çocukların başarısı her şeyin önünde gelir. Başarısızlık korkusu ile yetişen birey için yeni hedefler belirlemek kadar, bu hedeflere ulaşamama durumunu bastırmak da önem taşır. Günümüzde alışveriş, acı verici olan başarısızlık hissini ortadan kaldırmada ve kişinin kendisini güvende ve iyi hissetmesinde kullanılan önemli araçlardandır. Ayrıca alışveriş yapmak; öfke ve intikam duygusunu ifade etmede, kişilerin duygu durumunu onarma, sevgi ve şefkat ihtiyacını karşılamada başvurulan yollardan biridir. Bu noktada sadece bir ürün satın almaktan çok, satın alma sürecinde satıcı ile kurulan iletişim de kişinin psikolojik durumlarını düzeltici etkiye sahip olabilir.