YENİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ II Dersi Osmanlı’da Muhalefetin Doğuşu soru detayı:

CEVAP:

Gerek yurt dışına gidişlerle Batı siyasetinin geldiği nokta ile tanışmak gerekse de Batılı düşünürlerin eserleri aracılığıyla adalet, eşitlik hukuk vb. değerleri öğrenmek, Tanzimat aydınını mevcut düzen karşısında yeni bir konum almaya zorlamıştır. Bu yeni konumun temel belirleyicilerini ise Batı siyasetini var eden değerler oluşturur. Özellikle 1789 Fransız Devrimi’nin binlerce yıllık monarşi sistemini sarsması ve içinden “halkın egemenliği” gibi bir demokratik değeri çıkarması, bütün dünyayı olduğu gibi Osmanlı’yı de etkileyecektir. Dolayısıyla Tanzimat aydınının belli belirsiz de olsa artık muhalif olmayı seçtiği ve muhalifik kimliğini de Fransız İhtilali’yle ortaya çıkan yeni değerlerle oluşturduğu görülür. Tanzimat aydınının başlangıçta iktidara talep olmak gibi bir niyeti olduğu pek söylenemez ancak onun muhalefeti temelde yenileşmeye ve sistem değişikliğine direnen statükoya karşı bir duruştur.