CEVAP:

Söz konusu dönem için gazete faaliyetinin önündeki en önemli engel, halkın okuma
alışkanlığının olmamasıymış gibi görünmektedir. Fakat buraya gazetenin, gazete yazılarının ve bu yazılarda sunulan kavramlar dünyasının yeniliğini / yabancılığını eklemek gerekir. Ancak böyle düşünülebilirse hedefe kısa bir sürede ulaşmanın imkânsızlığı anlaşılabilecektir. Gazetelerin döneme en büyük katkısı, artık hayatın merkezine yerleşen yeni değerlerin eğitimini ve kamuoyunun oluşturulmasını üstlenmiş olmalarıdır. Dönemin süreli yayınlarından en az bunun kadar önemli bir diğer beklenti, Osmanlı milletini oluşturmak için dil birliğinin sağlamasına yardımcı olmalarıdır. Bu sebeple de “Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi”nde belirtildiği gibi “umum halkın anlayabileceği bir dil” kullanımını seçerler.
1860’lı on yılın sonuna gelindiğinde, 1864’te basını sıkı bir takibe alarak sansür ve kapatma cezaları veren “Matbuat Nizamnamesi”ne rağmen topyekûn eğitim seferberliğinin bir sonucu olarak yayımlanan gazetelerin sayısı çoğalmış, dergi çalışmaları yaygınlaşmış ve hatta kadınlara ve çocuklara yönelik süreli yayın faaliyetleri başlamıştır. Bu durum Osmanlı dünyasında süreli yayın faaliyetine yönelik bir ilginin oluştuğuna ve giderek okuma alışkanlığı edinmiş bir kitlenin yetişeceğine dair bir gösterge olarak değerlendirilebilir.