SORU: Tanzimat Döneminden sonra hayata geçirilmek istenen diploma ile memur alımı 1929 Barem Yasası ile hayata geçirilebilmiş ve diploma önem kazanmıştır. Diplomanın işe alım ve terfi için önemi neydi?
CEVAP: 1929 tarihli Barem Yasası, zorunlu sınav uygulamasıyla reformcuların idealini hayata geçirmiştir. Katılımcı sayısına göre belirlenecek yarışmacı veya yeterlilik tipi sınavlar, memuriyet sürecinin bir parçası hâline getirilmişti. Diploma, hem girişte hem de yükselmelerde (terfi) gözetilen önemli bir koşuldu. Terfideyse diplomanın yanında kıdem ve amirin takdiri diğer belirleyicilerdi. Memurin Kanunu yükselmelere üç yıl koşulu getirmişti. Koşulu karşılayanların çokluğu durumunda, diploma ve amir takdiri gözetilmekteydi. 1929 tarihli yasa memuriyete girişi mezuniyet derecesine göre ayarlamıştır. Yasa, memurları 15 derece üzerinden tasnif etmiş ve ortaokuldan daha düşük diplomalıları 15, ortaokulu 14, lise 13, lise üstü meslek okul 12, lisans ve lisansüstü grubu diplomasına göre 11-9 arasına yerleştirmişti. Her ne kadar yasa, terfi bekleme süresini dört yıla çıkarmışsa da diplomanın önemini vurgularcasına bu süreyi; lise ve üstü için üç, lisans ve üstü içinse iki yıla indirmişti.
