SORU: Tarihte Türk adının geçtiği ilk kaynaklar hakkında bilgi veriniz.
CEVAP: • Kaynaklar, Türk adının ilk kez Bizans coğrafyacısı Pomponius Mela’nın M.S. 43-44’te kaleme aldığı De situ orbis (= Dünyanın Tasviri) adlı eserinde zikredilmiş olabileceğini yazar. • Pomponius Mela, Azak Denizi’nin kuzeyindeki ormanlık bölgeyi “Turcae” diye anar. • VI. yy’da başka bir Bizans kaynağında aynı bölgede yaşayan halkların listesi verilirken “Tyrcae” şeklinde benzer bir ad geçer. • Üstelik V. yy’da, Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlarda ve daha da kuzeydeki ormanlık bölgelerde Türk dili konuşan halkların varlığı kesin olarak bilinmektedir. Mela’daki bilgi de bunu kanıtlamaktadır (Denis Sinor, “[Kök]Türk İmparatorluğunun Kuruluşu ve Yıkılışı” - Çeviren: Talât Tekin-, Erken İç Asya Tarihi, İletişim, İstanbul 2000, s. 385). • Diğer taraftan, kesin olarak bildiğimiz, ilk Türk devleti olan I. Köktürk Kağanlığı’nı oluşturan boyların 450’li yıllardan itibaren Moğolistan’da Altay Dağlarının güney eteklerini yurt edindikleri arkeolojik verilerle onaylanmıştır. • Tarihte “Türk” adını resmî devlet adı olarak ilk defa kullanan Köktürklerdir. Köktürklerin ortaya çıkışı 540’lı yıllardadır. • Söz konusu dönem için birinci derece kaynak olan Çin kaynaklarında da Türklerle ilgili bilgiler geçmektedir.
