CEVAP:

Tek kullanımlık planlar zaman içinde tekrarlanmayan amaçlara ulaşmak için yapılan planlardır (Daft, 2010:171). İşletmelerde sıklıkla kullanılan programlar, bütçeler ve projeler tek kullanımlık plan kapsamına girerler. Program, bir durumun ince detaylarını yer, zaman, şahıs ve yöntem göstererek belirleyen bir plan türüdür. Genellikle kısa sürelidir ve hiyerarşik yapının altındaki yönetici ve çalışanları ilgilendirir (Eren, 2010:25). Yapılacak faaliyetlerin ve bunlar için gerekli olan kaynakların ayrıntılı dökümünün hazırlanması, yer ve zamanlarının belirlenmesi, kim tarafından ve ne zaman yapılacağının tespit edilmesi sürecini kapsar (Dinçer, 2007:45). Öğrencilerin ders programı buna güzel bir örnektir. Haftanın hangi günü, hangi saatte, hangi derslikte, hangi dersi, hangi öğretim elemanın vereceği önceden bir ders dönemi için belirlenip plan oluşturulmuştur. Bu süreçte ortaya çıkan plana ders programı adı erilir.Tek kullanımlık bir plan çeşidi olan bütçe ise bir planda (örneğin bir programda) belirlenmiş her faaliyettin neden olacağı giderler ile sağlanacak gelirlerin rakamsal olarak parasal anlamda ifade edilmiş hâliidir (Eren, 2010:25). Başka bir deyişle bütçe, bir mali plandır. Bütçe, planın daha çok muhasebe ve finans yönünü temsil eder. Öte yandan bütçe bir denetim aracı olarak da kullanılır. Çünkü bütçe, öngörülen mali performansın belirlenen sürenin sonunda gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol etmemizi sağlar. Hazırlanan bütçeler süreleri bakımından 1 ay, 3 ay ve 1 yıl gibi farklı süreleri kapsayabilir. Bir işletmede hazırlanan bütçelere örnek olarak, üretim bütçesi, satın alma bütçesi, insan kaynakları bütçesi ve satış bütçelerini verebiliriz. Üretim bütçesi, hazırlanırken satış bütçesi ve stok bütçesi dikkate alınır. Böylece dönem başında ve sonunda üretim için kullanılacak kaynak olacağı bilinir ve ne kadar üretim yapılacağına karar verilir. Satın alma bütçesi bir işletmenin faaliyet konusuna göre gerçekleştireceği üretim için ihtiyaç duyduğu girdilerin hem miktarını hem de nakit tutarını gösteren bir bütçedir. İnsan kaynakları bütçesi bir işletmede üretimi gerçekleştirecek nitelik ve nicelikteki işgücü ihtiyacının belirlenmesi ve maliyetinin tahmin edilmesini sağlar. Satış bütçesi satılması beklenen birim mamul/hizmet miktarı ve tutarını gösterir (Şakar:2012: 125-126). Nakit bütçesi ise, dönem başı ve dönem sonundaki nakit durumu ile nakit ihtiyacı ve/veya nakit fazlası durumunu gösterir. Buna göre nakit temin edilecek yereler ve nakdin verimli kullanılacağı yerler öngörülebilir. Programla benzerlik gösteren proje diğer tek kullanımlık bir plandır. Proje, belirli bir zaman ve bütçe çerçevesinde belirlenmiş amaçları gerçekleştirmek üzere kaynak ve faaliyetlerin planlanması sonucunda oluşan kararlar bütünüdür. Projeler amaçları belirli bir süre içinde ve belirli bir bütçeyle başarmaya odaklanır. Bu kapsamdaki faaliyetler ve bunları gerçekleştirmek için gerekli olan kaynaklar detaylıca belirlenip tüm süreçler birbirine göre ve zaman içinde bir sıraya konulur. Zaman ve diğer kaynakların nasıl kullanılacağı bağlamında ayrıntılı iş analizlerini kapsar. Projeler hangi iş paketinin ne zaman başlayıp biteceğine, hangilerini takip edeceğine ve hangi çıktıyı üretip hangi amacı destekleyeceğine ilişkin kararları içermektedir. Projeler kısa ya da uzun dönemli amaçları gerçekleştirmek için kısıtlı ya da büyük bütçelerle çalışmayı gerektirebilir. Bir havayolu işletmesinin geniş gövdeli uçaklarına büyük bakımları yapabilecek kapasite ve donanımda yeni bir bakım hangarı tesis etmek için proje geliştirmesi buna örnek olarak verilebilir. Belirli bir zaman dilimi içinde bakım hangarının kurulabilmesi için neyin, ne zaman, kim tarafından, nasıl, hangi işlerin sıralamasında ve hangi bütçeyle yapılacağına ilişkin kararlardan oluşur. Bu proje havayolu işletmesinin stratejik amaçlarına ulaşabilmek için geliştirdiği uzun dönemli büyük bir yatırım projesi örneğidir.