İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Kurumcu İktisat ve Tarihçi Okul soru detayı:
SORU:
Thorstein Bunde Veblen Kullanışlılık-Satılabilirlik İkilemini nasıl açıklamaktadır?
CEVAP:
Veblen, ekonominin kurumlarını, üretken ya da açgözlüce bir amaca hizmet etmesine göre iki gruba ayırmaktadır. Yıkıcı (kıskançlığa dayalı) menfaati koruyan kurumlar yağmacı ve açgözlüce güdüleri yansıtır ve bu yüzden geri götürücüdürler. Bir iş davranış ilkesi olarak bunu satılabilirlik terimi ile ifade etmek mümkündür. Tersine kıskançlığa dayalı olmayan menfaati koruyan iktisadi kurumlar ise ileri götürücü niteliktedir. Bu kurumların ortaya çıkardığı iş davranış ilkesi de kullanışlılık terimi ile ifade edilebilir. Veblen’in ortaya koyduğu sosyal yapının unsurları arasındaki bu ikilem, toplumun gelişmesi ve sürekliliğini koruyabilmesi için, hangi değerlerin baskın olması gerektiğine dair karar verilmesini gerektirmektedir. Veblen’in bu ikilem yoluyla yapmak istediği, kıskançlığa dayalı olmayan ve ileri götürücü olan ve sonuçta kullanışlılığı teşvik eden kurum ve uygulamalar ile seremonik ve kıskançlığa dayalı olan ve sonuçta sadece satılabilirliği teşvik edenleri ayrıştırmak için bir yöntem geliştirmektir.