SORU: Translasyonda yani protein sentezinde mRNAnın rolü nedir?
CEVAP: Ulak RNA (messenger RNA, mRNA) DNA da bulunan bilginin proteine dönüşmesinde çok önemli bir role sahiptir. Ökaryotlarda nükleusta yer alan bilginin sitoplazmaya taşınmasını sağlar. Tek ipliklidir, ökaryotlarda DNA’dan ilk sentezlendiğinde translasyon için uygun değildir. Bu nedenle öncü mRNA denir. Öncü mRNA intron ve eksonlardan oluştuğu için oldukça uzundur. Transkripsiyondan sonra eksonükleazların aktivitesi ile intronlar çıkarılıp eksonlar birleştirilir, intronların çıkarılmasıyla boyu oldukça kısalır. Daha sonra öncü mRNA’nın 5’ ucuna CAP adı verilen guanince zengin dizi, 3’ ucuna ise Poly A olarak bilinen ardışık sıralanmış çok sayıda adenin eklenir, böylece mRNA protein sentezi için hazır hale gelir, yapılan tüm bu işlemlere splicing denir. Prokaryotlarda ise DNA’dan setezlenen mRNA da intronlar olmadığı için DNA’dan sentezlendikten hemen sonra protein sentezine uygundur. mRNA prokaryotlarda birden fazla proteine ait bilgiyi taşırken ökaryotlarda tek bir proteine ait bilgiyi taşır. mRNA’nın yarılanma ömrü prokaryot ve ökaryotlarda faklıdır. Memeli hücrelerinde mRNA’ların sitoplazmada yarılanma süresi 30 dakika ile 20 saat arasında değişmektedir, prokaryotlarda ise 2-3 dakikadır. mRNA üzerinde yer alan ribonükleotitler üçlü kodonları oluştururlar. Bu kodonların karşılığı olan anti kodonlar ise tRNA’larda vardır. Protein sentezinde kodon-anti kodon eşleşmesi sayesinde doğru amino asitin bağlanması sağlanmaktadır. mRNA’lar 5’ bölgelerinde taşıdığı,proteine çevrilmeyen özel baz dizileri sayesinde ribozoma bağlanır.
