FELSEFE Dersi EPİSTEMOLOJİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

"Tüm babalar erkektir" önermesiyle a priori bilgiyi ve "Isınan metaller genleşir" önermesiyle de a posteriori bilgiyi açıklayabilir miyiz?


CEVAP:

Evet. A priori bilgi; deneyime dayanmayan bilgidir ve “Tüm babalar erkektir” benzeri analitik önermelerle ifade edilir. Bu önermenin analitik olmasının nedeni, mantıksal analize dayanmasıdır. Onda “erkeklik” özelliği ya da yüklemi “baba” kavramı veya konusunda içerilir. Gerçekten de “baba” kavramını analiz ettiğimiz zaman, onda “erkeklik” özelliğinin içerildiğini görürüz. Erkek olmayan kişi baba olamaz. Bu yüzden o, deneyime dayanmayan bir önermedir. Yani, onun doğruluğuna karar vermemiz için bir gözlem yapmamız gerekmez. O, tanım gereği doğru olan ve a priori olarak bilinen bir önermedir.

Oysa a posteriori bilgi; deneyim yoluyla kazanılan bilgi olup “Isıtılan metaller genleşir” benzeri sentetik önermelerle ifade edilir. Bu önerme, bilgimizi artıran, ampirik araştırmanın sonucu olan bir önerme olduğu için, sentetik bir önermedir. Buna göre, metalde “genleşme” özelliğinin olup olmadığını görebilmek amacıyla deney yapmamız gerekir. Onun a posteriori bilginin kapsamına girmesinin nedeni budur.