SORU: Tümdengelim ile tümevarım arasında nasıl farklılıklar vardır?
CEVAP: Tümdengelimde öncüller, sonuç için yeterli gerekçeyi taşır. Tümevarımda ise öncüller, sonuç için yeterli gerekçeyi taşımaz. Sonucun doğruluğu hiçbir zaman kesin değildir. Bunun sebebi, tümdengelimde sonucun öncüllerle sınırlı olmasıdır. Öncüllerde gizli olan şeyler tümdengelimle açık hale getirilir. Tümevarımda ise sonuç, öncüllerde verilenden daha fazlasını ihtiva eder. Öncüllerin çok ötesine taşar. Tümevarımda öncüllerin doğruluğunu kabul etsek bile sonucun doğruluğunu kabul etmeyebiliriz. Tümdengelimde ise bu mümkün değildir. Tümdengelimde öncüller doğruysa sonuç da doğru ve sonuç öncüllerden çıkarılıyorsa da geçerlidir. Tümevarımda ise bütün öncüller doğru olsa bile sonuç yanlış olabilir. Çünkü sonuç daha önce de söylediğimiz gibi öncüllerle sınırlı kalmayıp, öncülleri aşan bir nitelik taşımaktadır. Tümevarımda, öncüller hiçbir zaman sonuca kesinlik kazandırmaz, sadece öncüller sonucu kuvvetle destekliyor diyebiliriz. Oysaki tümdengelimde geçerli ya da geçersiz olsun sonuç kesindir.
