SORU: Türk Halk Kültüründe Eskatolojik Unsurlar Nelerdir?
CEVAP: Dünyanın ve evrenin sonuna dair mitsel unsurlar Türkiye’de çoğunlukla resmi dinsel öğretiyle içiçe geçmiş bir biçimde karşımıza çıkar. Türk Halk kültüründe sözü kaynaklardan derlenen bir efsanede Kıyamet’in nasıl kopacağı şöyle anlatılır: Kıyamete yakın dünyaya gelip kötülük saçacağına inanılan Deccal, her gece dünyayı fethetmek için asasını hazırlar, ama Allah’ın emriyle uykuya dalar ve sabah kalktığında asasını karıncalar tarafından yenildiğini görür, amacına ulaşamaz. Bu nedenle karıncaların öldürülmesi halk arasında doğru bulunmaz. Türk halk kültüründe İslam kökenli dinsel bilgiler arasında da yer alan Kıyamet alameti olarak güneşin batıdan doğup doğudan batması bu bağlamda son derece dikkat çekicidir. Konuyla ilgili bir anlatıda, kıyamet inanmayanların üstünde kopacaktır. Güneş batıdan doğup doğudan batacaktır. Gök ve yer yarılacak. Gökten kızgın yağlar, yerden kaynar sular çıkacak. Dağlar un ufak olacak ve yıldızlar dökülecektir. Bu şekildeki ifadelerle anlatılan kozmolojik sistemin alt-üst olmasıdır. Bu, bir önceki ünitede ele aldığımız Orta Asya’dan şamanist Türkler arasından derlenmiş Kalgançı Çak adlı eskatolojik mit anlatısından çok da farklı değildir. Özellikle yeri tutan dayanaklar olarak dağların işlevini yitirmesi, gökteki yıldızların yere dökülmesiyle mevcut kozmolojik sistemin çöküşünün çok benzer ifadelerle anlatılması kültürel ve işlevsel süreklilik açısından dikkat çekicidir.
