İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II Dersi Sakatlık soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Türkçede sakatlık kavramının tanımlanmasına ilişkin tartışmalar hakkında bilgi veriniz.


CEVAP:

Türkiye’de sakatlığın daima kader, utanç, kişisel trajediyle kuşatılan kültürel temsilinden dolayı, sakatlığa işaret eden adlandırmaların sürekli bu olumsuzlukların izini silmekle uğraştığını söyleyebiliriz. Türkçede sakatlığa atfen kullanılan üç terim sakatlık, “özürlülük” ve “engellilik”tir. İçlerinde en eski olanı ve artık neredeyse kullanımdan kalkmış olanı “özürlülük” terimidir. “Özürlülüğün” aksine “engellilik” ve “sakatlık” terimleri üzerine tartışma günceldir. Sakatlık hâlinin toplumsal temsilinden dolayı bir ayrımcılık sorunu olduğu ve dolayısıyla siyasallaştırılması gerektiğinin farkına varan sakat hareketinin mensupları “engelli” terimini eleştirmektedirler. “Engelin çevrede değil, kişide olduğunu ima etmesi; bu anlamda sorumluluğu toplumun sırtından alması”nı sorunlaştıran bu görüş sahipleri, bunun yerine olumsuz tınıları da olsa, sadece bir hâl/duruma gönderme yaptığı için sakatlık terimine sahip çıkmakta ve böyle adlandırılmayı talep etmektedirler. Öte yandan, muhtemelen sakat kişileri incitmemek, yaşadıkları “olumsuzluğu” yüzlerine vurmamak gerekçesiyle Türkiye toplumunun çoğunluğunda “engelli” terimi kullanılmaya devam etmektedir.“Özürlülük” teriminin sakat kişileri dışlayıcı/yaralayıcı anlamlarından dolayı artık kullanılmadığı vurgulanmalıdır. Sakat kişilerin, “sakatlık” ve “engellilik” terimlerinden hangisini kullanacakları kendilerini nasıl adlandırmak istediklerine bağlıdır. Sakat olmayan kişilerin sakat kişileri nasıl adlandıracağı ise yine sakat kişilerin kendilerini nasıl adlandırmak istediklerine bağlıdır.