TÜRKİYE'DE DEMOKRASİ VE PARLEMENTO TARİHİ Dersi Milli Devletin Doğuşu ve Millet Egemenliğine Geçiş soru detayı:

CEVAP:

Türkiye Büyük Millet Meclisi olağanüstü yetkilerle toplanmıştı. Bundan ötürü o, sorumsuz bir “Meclis-i Mebusan” değildi. Meclis hem “Yasama”, hem de “Yürütme” organıydı. Ancak milletvekillerinin hepsi “Yürütme”nin ayrıntılarıyla uğraşamayacakları için, kendi aralarından seçecekleri üyelerle bir “Yürütme Kurulu” (İcra Vekilleri Heyeti) kuracaklardı. Ülkeyi bu kurul yönetecekti. TBMM’ nin başkanı, bu kurulun da başkanı olacaktı. Yürütme Kurulu ve onun başkanı, Büyük Millet Meclisi’ne karşı sorumluydu. Hükümetin kurulma biçimiyle ilgili olarak Mustafa Kemal’in 24 Nisan’da sunduğu önerge olmak üzere, üç öneri arasından Celalettin Arif Bey’in önerisi kabul edildi. 25 Nisan 1920’de “Muvakkat İcra Encümeni (Geçici Yürütme Kurulu)” adıyla hükümet kuruldu. Bu arada 25 Nisan’da yeni hükümetin oluşum biçimini saptayacak yasayı hazırlamakla görevlendirilen Layiha Encümeni çalışmalarını tamamladı. Hükümetin oluşum biçimiyle ilgili olarak 5 maddelik bir yasa tasarısı hazırladı ve 2 Mayıs 1920’de milletvekillerinin onayına sundu. Buna göre; kurulacak hükümete İcra Vekilleri adı verilecek ve 11 kişiden oluşacaktı. Her vekil, meclisten salt çoğunlukla seçilecekti. İcra Vekilleri arasında çıkacak anlaşmazlıkları TBMM çözecekti. İcra Vekilleri’nin seçimi ile ilgili yasa, aynı gün Mecliste tartışılarak onaylandı (2 Mayıs 1920, Kanun no: 3). 3 Mayıs’ta yapılan seçimler sonucu yeni Türkiye Devleti’nin ilk hükümeti oluştu.