CEVAP:

Türkiye’deki hak temelli sakat hareketinin hem geç hem de güç gelişmiştir. Bunun nedenleri arasında güçlü merkezî devletin varlığı, Türkiye toplumundaki sakat algısı, sosyal politikalar, STK’lerin örgütlenme biçimi vb. sayılabilir. Bazı görüşlere göre Türkiye’de merkezî güçlü bir devletin varlığı, yerel yönetimlerin de sakatlık politikalarında (finansal ve ideolojik olarak) devleti izlemesine yol açmıştır. Devletin sakatlar hakkındaki politik çizgisi, genel olarak tıbbi modele ve iane anlayışına dayalıdır. Sakatlık alanında çalışan çok sayıda ve çeşitli STK bulunmasına rağmen, bu kurumlar sakatlığı muhtaçlık üzerinden kuran yaklaşımlarla çalışma yapmaktadır. Dikkat çekilmesi gereken başka bir nokta sakatlık alanıyla ilgili devlet kurumlarında da STK’lerde de sakat kişilerin karar mekanizmalarında yer almıyor oluşudur.

Türkiye’de hak temelli sakatlık politikasını geliştirilmesinin önündeki belki de en büyük engel, sakatlığın toplumsal temsilidir. Bir felâket olarak görülen ve dolayısıyla acıma ve yardımla kuşatılan bu temsil, medya tarafından da yeniden üretilmektedir. Böyle bir algıyı sakatların da paylaştığı bir kültürel iklimde, sakat kişilerin olumlu bir sakat kimliği geliştirmesi ve hak mücadelesi vermesi oldukça zordur. Batıda sakat kişilerin “bağımsız yaşam” taleplerinin aksine, Türkiye’de sakatlar ailelerine, aileleri içinde de özellikle kadınlara bağımlı yaşamaktadırlar. Buna ek olarak, Türkiye’de sakat kişilerin sosyoekonomik zorluklar içinde yaşaması da sakatlığın siyasallaştırmasını zorlaştırmaktadır.

Bütün bu olumsuzluklara rağmen, 1990’ların ortalarından sonra Türkiye’de sakatlık konusunun kısmen de olsa siyasi gündeme girdiği belirtilmektedir.