ÇAĞDAŞ TÜRK DÜNYASI Dersi TÜRKMENİSTAN CUMHURİYETİ soru detayı:
SORU:
Türkmenistan- AB ilişkilerini kısaca açıklayınız.
CEVAP:
Avrupa Birliği, Türkmenistan’daki antidemokratik yapıyı gündeme getirmekten çekinmemektedir. Devlet Başkanı G. Berdimuhammedov önceki yöneticiye göre bazı önemli adımlar atsa da Batılı ülkeler Türkmenistan’ı siyasi muhalefete, sivil toplum örgütü ile ifade özgürlüğüne, insan hakları ile diğer siyasi sorunların görüşülmesine izin vermeyen bir devlet olarak tanımaktadırlar.AB-Türkmenistan ilişkilerini olumsuz etkileyen diğer bir konu ise 2009 yılındaTürkmen hükümetinin dışa öğrenci gönderme ile ilgili kabul etmiş olduğu yasadır. Bu yasaya göre bundan böyle Türkmen gençlerinin dış ülkelere gidip okuması yasak hale getirilmiş, okuyanlara geri dönme mecburiyeti getirilmiştir. Dış ülkede okuyup gelenler ise siyah listeye alınarak, güvenlik birimleri tarafından aileleri ve kendileri takibe alınmışlardır .Türkmenistan-AB arasındaki ilişkileri etkileyen temel güncel konu ise enerjidir. AB, Türkmen doğalgazının bölge güçleri olan Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti veİran’a bağlı olmayan yollar üzerinden, yani Hazar Denizi’nden geçmesini istemektedir. Böyle bir durum doğal olarak Rusya’yı tedirgin etmektedir. Çünkü Rusya kendisine bağımlı olmayan boru hatlarının gelişiminin Türkmenistan’ı kendisinden uzaklaştıracağını ve bunun diğer Orta Asya ülkelerine kötü bir örnek teşkil edeceğini düşünmektedir. Bundan dolayı Rusya, Nabucco’yu baltalayacak olan GüneyAkım doğalgaz boru hattı projesini geliştirmiştir.Bununla birlikte Türkmen doğalgazını Batı sınırına, yani Hazar kıyısına taşıyacak olan Doğu-Batı Boru Hattı inşa edilmektedir. Bu hat bittiği an, doğudaki doğalgaz ya kuzeye, yani Hazar Denizi Kıyısı boru hattına (Rusya’ya), ya da Batı’ya, yani Transhazar boru hattına (AB’nin desteklediği) bağlanacaktır. Bu konuda AB ile Rusya birbirleriyle ciddi olarak rekabet halindedir.