İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Sosyalist Düşüncenin Doğuşu ve Marksizm soru detayı:
SORU:
Ütopik Sosyalistler ne demektir, ne anlama geldiğini açıklayınız.
CEVAP:
Endüstri devrimi sırasında kapitalizm tüm kurumlarıyla tam olarak oluşmadan önce bazı düşünürler erken vahşi kapitalizmin ortaya çıkarmış olduğu, bireyler ve toplum üzerinde yaratmış olduğu arzulanmayan durumları görerek bu sisteme karşı çıkmışlardır. Marx öncesi sosyalistler olarak adlandırabileceğimiz
bu düşünürler çoğunlukla filozoflar ve moralistlerdir (etikçiler). Bu düşünürler temel olarak kapitalizmin eleştirisini yapmış fakat o sistemin yerine düşündükleri sosyalist sistemin nasıl ortaya çıkacağı ve kurumları ile beraber bu sistemin nasıl işleyeceği ve temellerinin ne olacağı konularına fazla önem vermemişlerdir. Bu sebeple bu düşünürler Marx tarafından “ütopik sosyalistler” olarak adlandırılmışlardır. Marx tarafından ütopik olarak adlandırılmalarının bir sebebi, sistemi analitik olarak ele almaktan ziyade olması gereken ile gerçekte var olan arasında karşılaştırmaya yer vermiş olmaları, bir nevi toplum için en uygun olanı
betimlemeye çalışmalarıdır. Ütopik sosyalistler farklı görüşlere sahiptirler.
Bu düşünürleri bir araya getiren birçok ortak nokta mevcuttur. Bunların başında büyük kitleler için sefalet, eşitsizlik ve güvensizlikle sonuçlanan rekabetçi ekonomik düzene karşı duyulan büyük tepki ve memnuniyetsizlik gelir. Kurumsal düzenlemelerde yapılacak esaslı ve radikal değişiklikler toplumsal değişimi sağlayacak ve refah düzeyinde artışa sebep olacaktır. Diğer bir nokta 19. yy. Avrupa’sındaki kapitalist sistemin uyum (harmony) içinde çalışmadığıdır. Ütopiklere göre kapitalist sistem uyumsuzdur ve çatışmalara gebedir ve çıkar çatışmaları toplumsal çatışmalara meydan verilmeden barışçıl yollarla çözülmelidir. Barışcıl çözümün nasıl olacağı düşünürden düşünüre farklılık gösterir. Son olarak ütopikler rekabete karşı çıkmış ve rekabetin kapitalizmin sonunu getireceğine inanmışlardır.