ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ II Dersi UYGUR TÜRKÇESİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Uygur Türkçesinde belirten sıfatlar dört gruba ayrılır. Bunlar nelerdir?


CEVAP:
  1. İşaret Sıfatları: Uygur Türkçesinde asıl işaret sıfatları bu, şu ve u (o)’dur. Bunlardan başka, yine bu sıfatların meydana getirdiği bazı birleşik şekillerde işaret sıfatı olarak kullanılır: avu (işte o), eşu - aşu (işte şu, bu), mavu (işte bu, bu), munu (işte bu, bu), muşu (işte şu, şu), uşbu (işbu, bu).
  2. Sayı Sıfatları:
    • Asıl Sayı Sıfatları: Küçük ses değişiklikleri dışında Türkiye Türkçesi ile aynıdır.
    • Sıra Sayı Sıfatları: Asıl sayı sıfatlarının üzerine +(i)nçi eki getirilerek yapılır.
    • Kesir Sayı Sıfatları: Nesnelerin parçalarını belirten sayı sıfatlarıdır. Kesir sayı sıfatları, sıfat durumundaki sayının üzerine ayrılma ve bulunma hâl eki getirilerek yapılır.
    • Üleştirme Sayı Sıfatları: +din, +tin eklerinin asıl sayılara getirilmesiyle yapılır.
  3. Belirsizlik Sıfatları: Nesneleri belirsiz olarak bildiren sıfatlardır. Uygur Türkçesindeki başlıca belirsizlik sıfatları şunlardır:
    • barçe (bütün, hep)
    • pütün - pütkül (bütün)
    • başqa (başka)
    • az, talay (hayli, çok)
    • bézi (bazı)
    • bir, her, héç, köp (çok)
    • acayıp, tola (çok)
    • barliq (bütün)
    • hemme (bütün)
    • özge (başka)
    • palan (falan)
    • hérqaysi (her, her bir)
    • herqandaq (her, her ne)
    • alliqançe (bir kaç)
    • birqançe (birkaç)
    • bir munçe (bir kaç)
    • héçqandaq (hiç bir)
  4. Soru Sıfatları: Nesneleri soru yoluyla belirten sıfatlardır. Uygur Türkçesindeki belli başlı soru sıfatları şunlardır
    • qaysı (hangi)
    • qançe (kaç)
    • qandaq (nasıl)
    • néççe (ne kadar, kaç)
    • néme (ne, hangi)
    • nediki (neredeki)