ÇAĞDAŞ TÜRK YAZI DİLLERİ II Dersi UYGUR TÜRKÇESİ soru detayı:

CEVAP:

Zarf-fiiller şahsa ve zamana bağlanmadan mücerret hareket hâli bildiren fiil şekilleridir. Uygur Türkçesindeki zarf-fiil ekleri şunlardır:

• -A/-y: Tekrar gruplarında ve birleşik fiil-yapımında görülür.
• -mAy; -mAyIn: - (a, -y) ve -(i)p, -(U)p zarf-fiillerinin olumsuz şekillerini yapar.
• -ArdA: "iken", "-dığı zaman" anlamlarını verir. Kullanımı yaygın değildir.
• -(i)p/-(U)p: İşlek zarf-fiil eklerindendir.
• -ğili;-gili/-qili;-kili/-ğini;-gini:"“-mek için, -meye ve -alı" anlamlarını verir.
• -mAskA: Sebep bildirir. "-mamaya, -memek için" anlamlarını verir.
• -mAstA: "-madan" anlamını verir. Kullanımı seyrektir.
• -mAstin: "-madan" anlamını verir.
• -ğaç;-geç/-qaç;-keç: Zaman ifade eden zarf-fiil ekidir.
• -ğaçqa;-geçke/-qaçqa;-keçke: Sebep ifade eden bir zarf-fiil ekidir.
• -ğançe;-gençe/-qançe;-kençe: Zaman sınırlaması bildirir.
• -ğanda;-gende/-qanda;-kende/-ğanimda: Zaman bildirir.
• -ğanğa;-genge/-qanğa;-kenge: “-dığı için” ,”-ınca” anlamlarını verir.
• -ğiçe;-giçe/-qıçe;-kiçe: Zaman sınırlaması yapar.