SORU: Varlığını Sürdürebilen Tek Harici Fırka olan İbâdiyye’nin özellikleri nelerdir?
CEVAP: Adını kurucusu olduğu kabul edilen Abdullah b. İbâddan almıştır. Fırkanın adı Kuzey Afrika ve Umanda Ebâzıyye şeklinde söylenirken çağdaş yazarlar İbâdiyyeyi tercih etmişlerdir. Uman İbâdîlerine Beyâsi, Bîyâsi veya Beyâzi de denmiştir. İbâdîler, kendilerine bundan başka ilk tahkimcilerle ilgilerinden dolayı Şurât adını verdikleri gibi, ehlül-îmân vel-istikâme, ehlül-adl velistikâme, cemâatül-müslimîn, ehlüd-davet isimlerini de vermektedirler. Kaynakların verdiği bilgilere göre Abdullah b. İbâd, Câbir b. Zeyd el-Ezdînin ılımlı fikirlerinden ilham alarak, Basradan çıkan müfrit Haricî topluluklarına katılmamış, aklıselîmin ve sünnetin sınırları çerçevesinde kalmak isteyenleri kendi etrafında toplamış, isyan hareketine karışmaksızın Basrada kendi halinde sakin bir hayat yaşamıştır. Ebû Ubeyde isimli reisleri de Basra İbâdîleri’ni dikkatle yönetmiş, etrafında toplanan öğrencileri İbadiyye fırkası öğretileri doğrultusunda yetiştirerek onları birçok bölgeye davetçi olarak göndermiştir. “Taşıyıcılar” ya da “naklediciler” anlamında "hameletül-ilm" veya "nakaletü1-ilm" adı verilen bu davetçi gruplar, İbâdiyyenin Mağrib, Yemen, Hadramut, Uman ve Horasana yayılmasını sağlamıştır.
