SORU: Veda Haccı kısaca nasıl özetlenebilir?
CEVAP: Hz. Muhammed’in ramazan aylarında her gece Cebrail ile buluştuğu ve o zamana kadar nazil olan ayetleri okuduğu bilinmektedir. Hicretin onuncu yılı Ramazan ayında (Aralık 631) Cebrail kendisine Kur’an-ı Kerim’i iki defa tilavet ettirdi. Hz. Peygamber bunu ecelinin yaklaştığına işaret olarak gördü ve bu hususu kızı Fatıma ile paylaştı. Diğer yandan her yıl ramazan ayında on gün itikafa giren Hz. Peygamber yine hayatının bu son ramazan ayında yirmi gün itikafta kaldı. Daha sonra Hz. Peygamber hacca gitmek için hazırlığa başladı ve bütün Müslümanların kendisine katılmasını istedi. 26 Zilkade 10 (23 Şubat 632) günü yanında hanımları ve kızı Fatıma olduğu halde, muhacirler, ensar ve Medine’ye gelen kabilelerden oluşan Müslümanlarla birlikte buradan hareket etti. Yolda kendisine katılanlarla birlikte Mekke’ye ulaştı. Umre yaptıktan sonra, Mekke’den ayrılıp Mina’ya gitti ve orada geceledi. Ardından Arafat’a hareket etti. Arafat Vadisi’nde sayıları 120.000’i aşan ashabına Veda Hutbesi diye anılan konuşmasını yaptı. Konuşmasında Allah’a hamd ü senadan sonra bütün insanların Allah’ın kulu olup aynı anne-babadan türediklerini hatırlattı. Irk, renk, dil ve sınıf farkı gözetilmeksizin bütün insanların eşit olduğunu, Allah katında üstünlük ölçüsünün takva olduğunu belirtti. Genellikle insan hakları üzerinde duran Hz. Peygamber can, mal ve ırz güvenliğine vurgu yaparak kul hakkı konusunda dikkatli davranılmasını, zulümden ve haram lokmadan kaçınılmasını, emanete riayet edilmesini, eşler arasında karşılıklı hak, görev ve sorumlulukların gözetilmesini istedi. Bütün Müslümanların kardeş olduğunu ifade ederek birlik ve beraberliğin önemine dikkat çekti. Kur’an ve Sünnet’in vazgeçilmez hidayet kaynağı olduğunu belirten Hz. Muhammed namaz, oruç, zekat ve hac gibi dini ibadetlerin yerine getirilmesi ve ahlak kurallarına uyulması konusunda hassasiyet gösterilmesini istedi. Ayrıca, Cahiliye dönemine ait bazı anlayış ve geleneklere de işaret ederek kan davasının yasaklandığını belirtti. Hz. Peygamber’in Arafat’ta yaptığı konuşmada “bu yıldan sonra sizinle burada belki de bir daha buluşamayacağım” demesi ve bir süre sonra da vefat etmesi dolayısıyla onun bu haccına Veda Haccı, hutbesine de Veda Hutbesi denilmiştir.
