CEVAP:

Vesayet Denetimi

Yerinden yönetim kuruluşlarının, kendilerinin dışındaki bir başka idârî birim tarafından, yasaların gösterdiği sınırlar içinde denetlenmesidir. Kural ola- rak vesayet denetimi, hukuksal denetimle sınırlıdır. Vesayet denetimi, yerinden yönetimin organları ve görevlileri üzerinde yapılabildiği gibi, yerinden yö- netim kuruluşlarının işlemleri üzerinde de yapılabi- lir. Organlar veya görevliler üzerindeki vesayet dene- timi; onların seçimleri veya atanmaları, seçimlerinin onaylanması, görevlerine son verilmesi gibi çeşitli bi- çimlerde görülmektedir. Ancak, yerel yönetimlerin seçilmiş organlarının organlık sıfatlarının kazanıl- ması veya kaybedilmesine ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetim yargı yolu ile olmaktadır. İşlemler üzerinde yapılan vesayet dene- timi, genellikle işlemler yapıldıktan sonra, kimi kez de yapılmadan önce gerçekleştirilir. İşlemler üzerin- deki vesayet denetimi, işlemleri onaylama, bozma, uygulanmasını geciktirme biçimlerinde olmaktadır. Vesayet makamları, yerinden yönetim kuruluşları- nın yerlerine geçerek işlem yapamazlar.

Vesayet denetimi, kural olarak merkezî idâre olarak da adlandırılan, devlet idâresi tarafından, yerinden yönetim ilkesine göre kurulmuş kamu tüzel kişileri üzerinde uygulanır. Ancak, aslında bi- rer yerinden yönetim kuruluşu olan fakat yasaların merkez kabul ettiği bazı kamu tüzel kişileri, diğer yerinden yönetim kuruluşları üzerinde de vesayet denetimi yapabilmektedirler. Örneğin, büyükşe- hir belediyeleri, ilçe belediyeleri üzerinde, meslek kuruluş birlikleri, merkez kuruluşları (Türkiye Ba- rolar Birliği, il baroları) üzerinde vesayet denetimi yapmaktadır.