TÜRK HALK ŞİİRİ Dersi ÂŞIK ŞİİRİNİN OLUŞUMU, GELİŞİMİ VE XVI. YÜZYILDAKİ TEMSİLCİLERİ soru detayı:
SORU:
XIV. Yüzyıl Âşıklarının Özellikleri nedir?
CEVAP:
XIV. yüzyılda, divan şiiri alanında önemli temsilciler vardır. Bunlar arasında Âşık Paşa, Ahmedi Dâî, Kadı Burhaneddin, Nesîmî, Gülşehrî, vb. sayılabilir. Tasavvufi Türk halk edebiyatının önemli temsilcileri ise Sait Emre, Kaygusuz Abdal, vb.’leridir. XIV. yüzyılda Anadolu sahasının ilk âşığını tespit edebiliyoruz. Baykan (Bıkan) adlı âşığın bu yüzyılda yaşadığını, M. Fahrettin Çelik (Kırzıoğlu)’ten öğreniyoruz. Elimizde bir şiiri bulunan Baykan’ın doğum ve ölüm tarihi hakkında bilgimiz yoktur. Bununla beraber Kars’a önceden gelen Türklerden olması ihtimalini de göz ardı etmememiz gerekmektedir. Sekiz dörtlükten oluşan Dâsıtân-ı Sukût-ı Kars adlı şiir, elimizdeki en eski ve tam şiirdir (Çelik [Kırzıoğlu] 1937:25-27). Destan şeklinde söylenmiş olan şiirde Timur’un Kars’ı işgal etmesi ve onun bölge halkına yaptığı eziyetler işlenmiştir. Metinden anlaşıldığına göre şiirin dili; Eski Anadolu Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi ve bölgenin ağız özeliklerini yansıtmaktadır.