XIX. YÜZYIL TÜRK DÜNYASI Dersi KUZEY TÜRKLERİNDE UYANIŞ VE REFORM soru detayı:
SORU:
XIX. asırda Kazan Tatarları arasında ortaya çıkan ve Kursavî ve Mercanî gibi Tatar din âlimlerinin öncülüğünde başlayıp, Sovyet döneminin başlarına kadar etkili olan reform hareketini kısaca açıklayınız.
CEVAP:
XIX. asırda Kazan Tatarları arasında güçlü bir dinî reform hareketi ortaya çıktı. İlahiyat konularında fikir yürütme becerisine sahip olan Tatar uleması, İslam dünyasından gelen öze dönüşçü eğilimlerin de etkisiyle reformist bir söylem geliştirdi. Reformcular, geri kalmışlıktan kurtulmanın çarelerini İslam’ın özüne dönmede ve yabancı tesirlerden arınmada görüyorlardı. Kursavî ve Mercanî gibi Tatar din âlimlerinin öncülüğünde başlayan bu hareket sonraları modernist eğilimlerle de birleşerek Sovyet döneminin başlarına kadar etkili oldu. Diğer Türk bölgelerinde de benzer bazı eğilimler olsa da, bunların hiçbiri Kazan’daki kadar güçlü bir harekete dönüşmedi.