CEVAP:

XVII. ve XVIII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nin
siyasi, idari, ekonomik düzeninde, önceki dönemlerine
göre farklılıklarla karşılaşılır. Çoğu zaman negatif anlam
yüklenen bu farklılıklar devletin çözülmesi, yozlaşması,
gerilemesi şeklinde ifade edilir. Zira zamanla merkezi
iktidar güç kaybetmiş, çeperlerde (taşrada), devletin
hukuki yapısında bulunmayan, devlete rakip iktidar
odakları ortaya çıkmaya başlamıştı. Bu yüzyıllarda ülkede
yaşananlar, Osmanlı toplum yapısına da yansımış,
Osmanlı tebaası her zamankinden daha fazla güvencelerini
kaybetmişti. Devletin ve toplumun içinde bulunduğu
şartların “olması gereken” niteliğinde bulunmadığına
hükmetmiş olacaklar ki “devletin içine düştüğü bu
durumdan kurtulabilmesi için” başta padişahlar olmak
üzere, devlet adamları ve o dönemin aydınları çare
aramaya başladıklarında, fermanlar, adaletnameler, risale
ve layihalar yazılmıştı. Bu belgelerde (XVI. yüzyılın
sonunda) Osmanlı Devleti’nin çözülme sebebinin, devlet
adamlarının reaya üzerindeki zulüm ve baskıları olduğu
kabul ediliyordu.