XVII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI Dersi XVII. Yüzyılda Yenilik Arayışları ve Nefî soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

XVII. yüzyılda divan edebiyatında yenilik arayışları hangi edebi türlerin etkisinde kalarak varlığını sürdürmüştür?


CEVAP:

XVII. yüzyılda da bazı yenilik arayışlarıyla varlığını sürdürür. Sebk-i Hindî, dönemin şairlerinin eserlerinde belirginleşen hayal inceliği, terkipli söyleyişlere  dayalı paradoksal imgeler ve alışılmamış bağdaştırmaların kullanımı gibi özellikleriyle bu üslubun temsilcisi olmayan şairleri de etkiler. Ayrıca Sebk-i Hindî’nin XVII. yüzyıldaki temsilcilerinin genellikle toplumun orta sınıfından ve Mevlevilik paydasında buluşan şairlerden oluşması Mesnevi’yi belirleyici konuma getirir. Şöyle ki Mevlevi şairler Mesnevi ilgisi ve Farsça bilgileriyle Fars şiirindeki arayışları takip edebilecek donanıma eriştikleri için Hint üslubunu devşirmekte daha şanslı sayılabilirler. Ayrıca Mesnevi ve Divan-ı Kebir, Hint üslubunun temsilcisi konumundaki şairlerin mistik eğilimlerini beslemiş olabilir.
Diğer taraftan XVII. yüzyıla kadar kuralları iyice belirginleşip gelenekselleşen nazım şekillerinin kullanımında yeni arayışlar ve yönelişler dikkati çeker. Şeyhülislam Yahya’nın rubai vezniyle gazel yazması sıra dışı bir deneme gibi kalsa da müzeyyel gazel söyleme eğilimi, diğer şairlerce de benimsenir. Osmanlı sadrazamlarından Pir Mehmet Azmi Efendi’nin oğlu Mustafa Haletî’nin rubai söylemede, Nefî’nin ise kaside tarzındaki ısrarı ve yenilik arayışları daha sonra yetişen şairler tarafından fark edilerek nazire geleneği içinde karşılığını bulur.