YAŞLILARDA GÖRÜLEBİLECEK SORUNLAR VE BAKIM HİZMETLERİ Dersi Polifarmasi ve Bakım soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Yaşlının ilaç uyumunda etkili öncelikli faktörler nelerdir?


CEVAP:

• Unutkanlık gibi mental/bilinç durumunu etkileyen faktörler • Diğer öncelikler: Hobi ile uğraşma saatinde ilaç alımının atlanması • Doza ve tedavi rejimine inanma durumu: Tedaviye inanmama ilacın doğru ve düzenli kullanımını bozabilmektedir. Yani kişi ilacını doğru almayabilir. • Doz ve tedavi değişiklikleri: Sık yapılan ilaç ve doz değişimleri yaşlının algılamasında kargaşa yaratabilmektedir bu nedenle yaşlı doğru kullanımla ilgili desteklenmelidir. • Fazla ve eksik kullanım: Fazla ve eksik kullanım sonucunda ortaya çıkan olumsuz etkiler diğer doz ve tedavinin uyumunu olumsuz etkileyebilir. • Bilgi durumu: İlaç ile ilgili edinilmiş bilgiler uyumu etkiler. İlaç bilgisi eğer ilgili sağlık profesyonellerinden edinilmiş ise uyumu artırırken diğer kaynaklardan edinilen yanlış bilgiler uyumu bozabilmektedir. • Duygusal nedenler: İlaca/tedaviye yönelik önceden yaşanılan bir deneyim uyumu etkileyebilmektedir. • Görme ve duymada sorun gibi fiziksel değişiklikler • Finansal durum: Finansal durum ilacı/tedaviyi temin etme konusunda etkilidir. • Çevresel faktörler: Hastaneye ulaşım, yaşanılan çevre koşulları gibi faktörler önem taşımaktadır. • Yaşam biçimine uygun olmaması: İlaç kullanımının yaşam tarzına uygun olmaması uyumda sorun yaşatabilmektedir. Düzenli ilaç saatlerine adaptasyon bazen zaman alabilmektedir. • Tedavi rejiminin karmaşık algılanması • Fazla sayıda ilaç olması • İlaç uygulanması sırasında ağrı duyulması (ör: enjeksiyon) • İlaca ulaşmada zorluk: Eğer ilaç enjeksiyonsa sağlık kuruluşuna gitmek sorun olabilmekte ve ilaç dozu atlanabilmektedir. Bir diğer örnek ise ilaç uygulaması için hastaneye yatmak gerekiyorsa bunu kabullenmemek ilaç uyumsuzluğunu beraberinde getirmektedir. • İşlevsel sağlık okur yazarlığı: Tedaviye uyumu etkileyen bir başka önemli konudur. Bireyin sağlıkla ilgili bilgileri okuyabilme, anlayabilme ve davranışa dökebilme yeteneğine işlevsel sağlık okur yazarlığı denir. Bu tedavi ile bilgileri okuyabilme, anlayabilme ve özgü tedavi yönergelerini uygulayabilmeyi içermektedir. İşlevsel okuryazarlığı etkileyen faktörler ise, yaşlının eğitim düzeyi, teknolojiyi kullanabilme becerisi, sosyokültürel durumu ve sağlık profesyonellerinin bilgi verme durumlarıdır.