İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ Dersi Sosyalist Düşüncenin Doğuşu ve Marksizm soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Yedek Sanayi Ordusu kavramını açıklayınız.


CEVAP:

Klasik yaklaşım kapitalist bir toplumda kârların varlığını Malthusun nüfus teorisine dayandırırken Marx bu teoriyi reddeder. Klasik düşünürlere göre
sermaye birikimindeki artışlar emek talebinin artmasına ve bu artışında ücretlerin artması sonucu kârların azalmasına sebep olacaktır. Fakat ücret
artışları nüfus ve aktif iş gücünün artmasına sebep olacak ve bu durumda da ücretler tekrar azalma eğilimine girerek karların sıfırlanması olasılığının
ortadan kalkmasına sebep olacaktır. Bu bağlamda Malthus’un nüfus terisiyle klasik düşünürler hem karların varlığı ve sürecinin nasıl olacağını ve de ücretlerin
nasıl belirlendiği ve seyrinin nasıl olacağını açıklarlar. Marx, Malthusun nüfus teorisini reddeder. Marx’a göre sermaye birikimindeki artışlar emek talebinin artmasına ve bu artışında ücretlerin artması sonucu kârların azalmasına sebep olacaktır. Fakat ücretler artışları dolayısıyla kârların sıfırlanması yedek işsizler ordusunun varlığından dolayı söz konusu olmayacaktır. Emek piyasasında her
zaman emek arz fazlası söz konusudur ve bu fazlalık ücretlerin düşük tutulması ve sonucunda da artı değer ve pozitif ekonomik kârların korunmasına
sebep olacaktır. Yedek işsizler ordusu, ücret ve kâr oranları Marx’a göre konjonktürel dalgalanmaların sürecine bağlı olarak farklılık gösterecektir. Sermaye birikiminin ve ekonomik aktivitenin artış (büyüme) dönemlerinde ücretler artar ve yedek işsizler ordusu küçülür. Ücretlerdeki artış kârların azalmasına ve bu durumda kapitalistin göreceli olarak pahalılaşan emek yerine fiziksel sermayeyi ikame etmesine sebep olur. Emeğin sermaye ile ikamesi işsizliğin tekrar artmasına ve ücretlerin azalarak kârların yeniden artarak eski düzeyine dönmesine sebep olur. Emeğin sermaye ile ikamesi sonucu ortaya çıkan
işsizliğe “teknolojik işsizlik” denir ve klasik yaklaşım uzun dönemde bu tür işsizliğin söz konusu olamayacağı görüşüne sahiptir. Marx ise bu tür işsizliğin uzun dönemde de geçerli olacağını ortaya koyarak “Say Kanunu”nu ve onun çıkarımı olan tam istihdam öngörüsünü reddetmiş olur.