MEDENİ USUL HUKUKU Dersi Yargıda İnsan Kaynağı, Mahkemelerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı soru detayı:
SORU:
Zabıt katibi kimdir? Görevi nedir?
CEVAP: Yazı işleri personeli arasında yer alıp adlî yargı adalet komisyonlarınca (2802 s.lı K. m. 113 vd.) belli bir mahkemede zabıt kâtibi olarak görevlendirilen kişiler, görevlendirildikleri mahkemede hâkimin emri ve gözetimi altında çalışırlar. Bu kişilerin en önemli görevi, mahkemede ve mahkeme dışında hâkim huzuruyla yapılacak bütün işlemlerde hazır bulunmak (HMK m. 157/I); tahkikat ve yargılama işlemlerinin icrasıyla iki tarafın ve diğer ilgililerin sözlü açıklamalarını hâkimin dikte ettirmesiyle tutanağa geçirmek (HMK m. 154/I) ile yargılamadan evvel ve gerektiği hâllerde dava dosyasını incelemek için hâkime vermek ve zamanında eksiksiz olarak almaktır (HMK m. 162). Zabıt kâtibi için, bunlar dışında da, kanunlarla verilmiş pek çok görev vardır. Yargılama faaliyetine olan bu yakın yasal konumu sebebiyle, zabıt kâtiplerinin, hâkim huzurunda yapılan işlemlerin resmî tanığı durumunda olduğu söylenebilir. Bu önemli işlev ve konumlarından dolayı, zabıt kâtiplerinin de, hâkimlere ilişkin yasaklılık ve ret sebeplerine dayanılarak reddedilebilmeleri öngörülmüştür (HMK m. 45).
Yazı işleri personeli arasında yer alıp adlî yargı adalet komisyonlarınca (2802 s.lı K. m. 113 vd.) belli bir mahkemede zabıt kâtibi olarak görevlendirilen kişiler, görevlendirildikleri mahkemede hâkimin emri ve gözetimi altında çalışırlar. Bu kişilerin en önemli görevi, mahkemede ve mahkeme dışında hâkim huzuruyla yapılacak bütün işlemlerde hazır bulunmak (HMK m. 157/I); tahkikat ve yargılama işlemlerinin icrasıyla iki tarafın ve diğer ilgililerin sözlü açıklamalarını hâkimin dikte ettirmesiyle tutanağa geçirmek (HMK m. 154/I) ile yargılamadan evvel ve gerektiği hâllerde dava dosyasını incelemek için hâkime vermek ve zamanında eksiksiz olarak almaktır (HMK m. 162). Zabıt kâtibi için, bunlar dışında da, kanunlarla verilmiş pek çok görev vardır. Yargılama faaliyetine olan bu yakın yasal konumu sebebiyle, zabıt kâtiplerinin, hâkim huzurunda yapılan işlemlerin resmî tanığı durumunda olduğu söylenebilir. Bu önemli işlev ve konumlarından dolayı, zabıt kâtiplerinin de, hâkimlere ilişkin yasaklılık ve ret sebeplerine dayanılarak reddedilebilmeleri öngörülmüştür (HMK m. 45).