ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI II Dersi DİĞER ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI soru detayı:

CEVAP:

Bu döneme adını ilk yazdıran Mecit Gafuri’dir. Gafuri, 1880 yılında dünyaya gelir ve kendi köyünde ve Ufa’daki medreselerde eğitim alır. 1905 yıllarındaki Rus meşrutiyetini büyük bir heyecanla karşılar. Bu dönemde yazdığı “Şatlık Şigırı” (Mutluluk Şiiri) onun bu heyecanını yansıtır. Fakat arzuladığı durumu göremeyen Gafuri’nin çarlığa ve onun doğurduğu sınıfsal ayrıma karşı tepkisi gün yüzüne çıkmaya başlar. Hürriyet arzusu, “1906 Yıldan 1907 Yılga Vasıyat” (1906 Yılından 1907 Yılına Vasiyet), “1907 Yıldıñ Cavabı” (1907 Yılının Cevabı) adlı şiirlerinde kendisini iyice hissettirir. O, bu dönemdeki eserlerinde öncelikle yoksulları savunmayı, onların dili olmayı amaçlar. Zenginleri, beyleri ve hatta idarecileri soysuz kan içiciler olarak tasvir eder. Rus İmparatorluğu’na tâbi çeşitli toplulukların ayaklanmasından dolayı, mutlu olduğunu dile getirir. Bu yıllardan sonra onun eserleri eleştirel bir yön taşımaya başlar. Manzum ya da mensur eserlerinde onun eleştirel yönü iyiden iyiye kendisini hissettirir. Onun eleştiri yönü sadece sosyal ya da siyasî olaylara yönelik değildir. “Yarlılar yeki Öydeş Katın” (Yoksullar ya da Kuma Kadın) adlı eserinde kadınların düştüğü durum da realist bir bakış ile tenkit edilmektedir. Eserdeki Cemile adlı kadın kahraman, ayyaş ve cahil kocasının eziyetlerine maruz kalmaktadır ve onun sefalet, eziyet gibi sebeplerden ölmesi, eserde zalim dünyaya karşı bir protesto niteliğindedir.