VERGİ UYGULAMALARI Dersi SERBEST ÇALIŞANLARIN VE ÜCRET GELİRİ SAHİPLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ soru detayı:
SORU:
Zirai kazançlarda vergi kesintisi yoluyla vergilendirme hakkında ayrıntılı bilgi veriniz.
CEVAP:
Vergi kesintisi yoluyla vergilendirme, gerçek usule tabi olmayan zirai kazançlar
açısından aynı zamanda nihai bir vergileme niteliğindedir. Gerçek usulde vergilendirilen
zirai kazançlar da tevkifat kapsamındadır. Bu durumdaki mükellefler
yıl içinde kesinti yoluyla ödemiş oldukları vergileri beyanname üzerinden hesaplanan
gelir vergisinden düşerler.
Vergi sorumlusu durumunda olan kişilerin çiftçilerden gerçekleştirdikleri
“özel ihtiyaçların giderilmesine yönelik” mal ve hizmet alımları için vergi kesintisi
yapma zorunluluğu yoktur.
Örnek: Bir ticaret erbabı işletmesinde kullanmak amacıyla satın aldığı zirai
alımlar için kesinti yapacak (lokantacının çiftçiden aldığı domates); evinde kullanmak
üzere satın aldığı zirai alımlar için kesinti yapmayacaktır.
Vergi kesintisi oranları farklı zirai ürün ve hizmetler için farklı tespit edilmiştir.
Bu oranlara aşağıda yer verilmiştir;
• Hayvanlar, hayvansal ürünler ile kara ve su avcılığı ürünleri için yapılan
ödemelerden brüt tutar üzerinden % 2 (ticaret borsalarına tescil ettirilerek
satın alınanlarda % 1),
• Diğer zirai ürünler için yapılan ödemelerden brüt tutar üzerinden % 4 (ticaret
borsalarına tescil ettirilerek satın alınanlarda % 2),
• Zirai faaliyet kapsamında yerine getirilen hizmetlerin brüt tutarı üzerinden
% 4,
• Orman İdaresine veya Orman İdaresine karşı taahhütte bulunan kurumlara
yapılan, ormanların ağaçlandırılması, bakımı, kesimi, orman ürünlerinin
toplanması, taşınması ve benzeri hizmetler için % 2,
• Çiftçilere doğrudan gelir desteği ve alternatif ürün ödemeleri için % 0.
Vergi kesintisine tabi tutulacak zirai nitelikteki alımlarda çiftçiye ödenecek net
tutar ve sadece net tutar biliniyorsa brüt tutar basit bir formülle bulunur.
Formül için önce vergi kesintisi oranının bilinmesi gerekmektedir. Kesinti oranının
% 4 olduğunu varsayalım. Önce bu oranı sayısal olarak ifade edelim (0,04).
Daha sonra bunu 1 tam sayısından çıkartarak uygulanacak katsayıyı bulalım (1
- 0,04 = 0,96)
Bu katsayı; % 2 oranında kesintiye tabi işlemler için 0,98 ve % 1 oranında kesintiye
tabi işlemler için 0,99 olmaktadır.
Uygulanacak katsayı bulunduktan sonra net ve brüt tutarlardan herhangi birinin
bilinmesi yeterli olacaktır.
Net tutarın bulunması: Net Tutar = Brüt Tutar x Katsayı
Brüt tutarın bulunması: Brüt Tutar = Net Tutar / Katsayı