ANAYASA II Dersi ANAYASAYI DEĞİŞTİRME SORUNU soru cevapları:
Toplam 81 Soru & Cevap#1
SORU: Kurucu iktidar nedir ve neyi ifade eder?
CEVAP: Bir devletin anayasasını yapma iktidarına, kurucu iktidar veya kuruculuk fonksiyonu denmektedir. Buna karşılık, kurulmuş iktidar, anayasanın öngördüğü kurallar çerçevesinde yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarının yerine getirilmesini ifade etmektedir.
#2
SORU: Kurucu iktidarın kaç türü vardır?
CEVAP: Kurucu iktidarın asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar olmak üzere iki türü bulunmaktadır.
#3
SORU: Asli kurucu iktidar ne demektir?
CEVAP: Asli kurucu iktidar, herhangi bir hukuk kuralı ile sınırlı olmaksızın tümüyle yeni bir anayasa yapma iktidarı olarak tanımlanabilir.
#4
SORU: Tali kurucu iktidar nedir?
CEVAP: Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükteki anayasasını, o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmeyi ifade eder.
#5
SORU: Asli kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar arasında anayasa temelinde nasıl bir fark vardır?
CEVAP: Asli kurucu iktidarın hukuken sınırsız olmasına karşılık, tali kurucu iktidar, yürürlükteki anayasayla sınırlanmıştır.
#6
SORU: Fransız kamu hukukundan esinlenen yazarlara göre, asli kurucu iktidarın veya asli kuruculuk fonksiyonunun ortaya çıkmasının koşulu nedir?
CEVAP: Hukuk boşluğu.
#7
SORU: Hukuk boşluğu hangi durumlarda ortaya çıkar?
CEVAP: Bağımsızlığın kazanılması, devrim, ihtilal gibi köklü siyasal değişimlerin yaşandığı olağanüstü şartlarda ortaya çıkabilir.
#8
SORU: Hukuk boşluğu oluşmaksızın genel seçimlerle belirlenen parlamentolar tarafından hazırlanan anayasalara hangi örnekleri verebiliriz?
CEVAP: İspanya’nın 1978, İsveç’in 1975, Finlandiya’nın 2000 ve Macaristan’ın 2011 Anayasaları.
#9
SORU: Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör nedir?
CEVAP: Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör, bu iktidarı sınırlayacak herhangi bir hukuk kuralının mevcut olmamasıdır. Asli kurucu iktidar, hukuken sınırsız, sosyolojik olarak ise sınırlı bir olgudur.
#10
SORU: Kemal Gözler’e göre kaç tür anayasa yapma modeli vardır?
CEVAP: Anayasa yapımında uygulanan farklı modelleri, Kemal Gözler’i izleyerek, monarşik ve demokratik yöntemler olarak ikiye ayırmak mümkündür.
#11
SORU: Anayasa yapma modellerinde monarşik yöntemin kaç türü vardır?
CEVAP: Monarşik yöntemin, ferman ve misak olmak üzere iki türü mevcuttur.
#12
SORU: Anayasa yapma modellerinde demokratik yöntemin kaç türü vardır?
CEVAP: Demokratik yöntemin ise kurucu iktidar ve kurucu referandum olmak üzere iki alt tipi bulunmaktadır.
#13
SORU: Anayasa yapımında monarşik yöntem hangi dönemlerde uygulanmıştır?
CEVAP: Monarşik yöntem, devlet hayatında en üstün gücün hükümdar olduğu dönemlerde uygulanmıştır.
#14
SORU: Ferman yöntemi ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Ferman yöntemi, sınırsız yetkilere sahip olan bir monarkın bu yetkileri sınırlamak amacıyla tebaasına bir anayasa sunması anlamına gelmektedir.
#15
SORU: Ferman yöntemi ile hazırlanan anayasalara hangilerini örnek gösterebiliriz?
CEVAP: Fransız 1814 Charte’ı ve 1931 Etiyopya Anayasası, 1848 İtalyan Anayasası, 1889 Japon Anayasası, 1911 Monako Anayasası, 1876 Kanun-u Esasisi, bu yöntem izlenerek hazırlanan anayasaların örnekleridir. Fransız 1814 Charte’ı ve 1931 Etiyopya Anayasası, 1848 İtalyan Anayasası, 1889 Japon Anayasası, 1911 Monako Anayasası, 1876 Kanun-u Esasisi, bu yöntem izlenerek hazırlanan anayasaların örnekleridir.
#16
SORU: Misak yöntemi ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Monarkın yeni anayasayı feodal beyler veya halkın temsilcisi olan bir parlamentoyla hazırlaması misak yöntemi anlamına gelmektedir.
#17
SORU: Anayasa yapma modelleri arasında ferman ve misak yönteminin ne gibi bir farkı vardır?
CEVAP: Ferman yönteminde monark, tek taraflı iradesinin ürünü olan anayasayı geri alma, bu lütfundan vazgeçme yetkisine de sahiptir. Misak yönteminde ise anayasayı tek başına geri alma veya ortadan kaldırma yetkisine sahip değildir.
#18
SORU: Misak yöntemi ile yapılan anayasalara hangi örnekleri verebiliriz?
CEVAP: 1850 Prusya Anayasası, İngiltere’de 1215 tarihli Magna Carta Libertatum ve 1689 tarihli Bill of Rigths; Fransa’da 1830 Charte’ı ve Osmanlı’da 1808 tarihli Sened-i İttifak, misak yönteminin örnekleridir.
#19
SORU: Anayasa yapmada demokratik yöntemler neye dayanır?
CEVAP: Anayasa yapmanın demokratik yöntemleri, asli kurucu iktidar yetkisinin asıl sahibinin milletin veya halkın kendisi olduğu inancına dayanır.
#20
SORU: Anayasa yapmada demokratik yöntemlerden olan kurucu iktidar nedir?
CEVAP: Milli egemenlik anlayışından kaynaklanan anayasa yapma modeli, kurucu İktidar olarak adlandırılmaktadır.
#21
SORU: Kurucu iktidarlarda anayasa yapma yetkisi millet adına kimdedir?
CEVAP: Millet adına bu yetki, kurucu meclis veya konvansiyon olarak adlandırılan bir organdadır.
#22
SORU: Demokratik yöntemlerden olan kurucu referandum modeli nedir ve neye dayanır?
CEVAP: Halk egemenliğinden kaynaklanan anayasa yapma modeli ise kurucu referandum olarak adlandırılmaktadır. Kurucu referandum modeli, yeni bir anayasa yapma iktidarının tek başına halkın temsilcileri vasıtasıyla kullanılmasının sakıncalı olabileceği görüşüne dayanmaktadır.
#23
SORU: Tali kurucu iktidar ne anlama gelir?
CEVAP: Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükte bulunan anayasasını o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmek anlamına gelmektedir.
#24
SORU: Tali kurucu iktidar anayasa değişiminde hangi biçimde ortaya çıkabilir?
CEVAP: Tali kurucu iktidar, anayasanın hükümlerini ilga etmek, anayasaya yeni hükümler eklemek veya mevcut hükümler üzerinde değişiklikler yapmak biçiminde ortaya çıkabilir.
#25
SORU: Anayasa değişikliğinin içeriği yönünden sınırlanması hangi suretle gerçekleştirilmektedir?
CEVAP: Anayasa değişikliğinin içeriği yönünden sınırlanması, anayasanın bazı hükümlerine değişmezlik izafe etmek suretiyle gerçekleştirilmektedir.
#26
SORU: Dünya anayasaları dikkate alındığında hangi anayasalar devlet şeklinin cumhuriyet olduğunu düzenleyen hükümlerin değiştirilmesini yasaklamışlardır?
CEVAP: Hizmetin kalitesini değerlendirirken, her şeyden önce müşteri beklentilerini göz önünde bulundurmak gerekir.
#27
SORU: Müşteriye sunulan hizmet ve müşterinin bu hizmet karşılığındaki tatminkâr durumu arasında nasıl bir bağlantı söz konusudur?
CEVAP: 1958 Fransız, 1947 İtalyan, 1976 Portekiz, 1924 ve 1961 Türkiye Cumhuriyeti Anayasaları.
#28
SORU: Hangi durumda tali kurucu iktidar anayasa değişim yasağını aşma imkânına sahip olur?
CEVAP: Anayasanın bir veya birkaç hükmünün değiştirilmesini yasaklayan madde, kendisinin değiştirilmesini de yasaklamamışsa o takdirde tali kurucu iktidarın bu yasağı aşma imkânı mevcuttur. Tali kurucu iktidar, değişmezlik yasağını düzenleyen maddeyi değiştirdikten sonra bu maddenin değişmezlik izafe ettiği hükümleri değiştirebilir.
#29
SORU: 1982 TC Anayasanın ilk üç maddesinde hangi durumda değişiklik yapılabilir?
CEVAP: 4. maddenin değiştirilmesi de yasaklanmadığına göre, bu madde, değiştirildikten veya ilga edildikten sonra ilk üç madde üzerinde değişiklik yapılabilir.
#30
SORU: Anayasa değişiminde süre yasağı ne anlama gelir?
CEVAP: Süre yasağı, anayasanın yürürlüğe girmesini takiben belirli bir süre geçmedikçe anayasanın herhangi bir hükmünde hiçbir değişikliğin yapılamayacağını ifade etmektedir.
#31
SORU: Anayasa değişiminde zaman sınırlamasındaki amaç nedir?
CEVAP: Bu yasağın amacı, anayasanın belirli bir süre boyunca değiştirilmeksizin istikrarlı olarak uygulanmasını sağlamaktır.
#32
SORU: Dönem yasağı ne ifade etmektedir?
CEVAP: Dönem yasağı ise anayasanın herhangi bir hükmünün belirli dönemlerde değiştirilemeyeceğini ifade etmektedir.
#33
SORU: Tali kurucu iktidarın biçimsel olarak sınırlanması ne anama gelmektedir?
CEVAP: Katı anayasaların hepsi, içerdikleri hükümlerin değiştirilmesi konusunda özel yöntem kurallarına yer verirler. Bu, tali kurucu iktidarın biçimsel olarak sınırlanması anlamına gelir.
#34
SORU: Tali kurucu iktidar yetkisinin biçimsel olarak sınırlanması hangi durumlarda ortaya çıkar?
CEVAP: Tali kurucu iktidar yetkisinin biçimsel olarak sınırlanması, anayasa değişikliği sürecinin teklif, görüşme, kabul ve onay safhalarında ortaya çıkabilir.
#35
SORU: Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesinde onay yetkisi kime tanınabilir?
CEVAP: Onay yetkisi devlet başkanı ile halka tanınabilir.
#36
SORU: Osmanlı-Türk anayasalarının hangi anayasa modelini benimsemişlerdir?
CEVAP: Osmanlı-Türk anayasaları incelendiğinde, biri hariç olmak üzere -1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu bunların hepsinin katı anayasa modelini benimsedikleri görülmektedir.
#37
SORU: Kanun-i Esasi hangi nedenlerden ötürü karı bir anayasadır?
CEVAP: 1876 Kanun-i Esasi’ye göre anayasa değişikliğini teklif yetkisi Heyet-i Mebusan veya Heyet-i Ayan’a sunulmuştur. Kanun-i Esasi, anayasa değişikliği tekliflerinin kabul edilmesi için bu tekliflerin Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayanda her iki Meclisin üye tamsayılarının üçte ikisi tarafından benimsenmesi kuralına yer vermektedir. Nihayet Anayasa, her iki Mecliste kabul edilen anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesi için padişahın onay iradesini de aramaktadır. Bütün bu nedenlerle Kanun-i Esasi katı bir anayasadır.
#38
SORU: Cumhurbaşkanı hangi durumda anayasa değişikliği kanunun halkoyuna sunabilir?
CEVAP: Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu halkoyuna sunabilir.
#39
SORU: Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için hangi şart aranır?
CEVAP: Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.
#40
SORU: Değişik 175. maddeye göre anayasa değişiklik teklifi nasıldır?
CEVAP: Değişik 175. madde, tıpkı ilk metinde olduğu gibi anayasa değişikliği teklifinde bulunma yetkisini, TBMM üye tamsayısının üçte birine tanımıştır.
#41
SORU: 175. maddenin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’nde ivedilikle görüşülmesini yasaklaması ne anlama gelmektedir?
CEVAP: Bu, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’nde bir kez görüşülerek kabul edilemeyeceği, bu değişikliklerin Meclis’te en az iki kez görüşülerek kabul edilebileceği anlamına gelmektedir.
#42
SORU: Görüşme aşamasıyla ilgili olarak TBMM’nde yapılacak iki görüşme arasında ne kadar bir fasıla verileceği düzenlemesi hangi maddede düzenlenmiştir?
CEVAP: Bu, Anayasanın 175. maddesinde değil; TBMM İçtüzüğünün 93. maddesinde düzenlenmiştir.
#43
SORU: TBMM İçtüzüğünün 93. maddesinin içeriğine göre iki görüşme arasındaki süre ne kadar olmalıdır?
CEVAP: Bu hükme göre, anayasa değişikliği teklifleri, Genel Kurulda iki defa görüşülür. İkinci görüşmeye, birinci görüşmenin bitiminden kırk sekiz saat geçmeden başlanamaz.
#44
SORU: Serinleme süresi (cooling off period) ne demektir?
CEVAP: Milletvekillerinin parlamentoda görüşülen konular üzerinde daha serinkanlı olarak düşünmelerini teşvik etmek amacıyla kabul edilen sürelere, anayasa hukuku literatüründe serinleme süresi (cooling off period) denmektedir.
#45
SORU: Meclis İçtüzüğünün 93. ve 94. maddelerinde düzenlenen Anayasa değişikliği sürecinin 1. ve 2. görüşmelerinde TBMM’nin hangi işlemleri yapmaya yetkili olduğu kaç aşamadan oluşmaktadır?
CEVAP: Bu maddeler incelendiğinde, 1. ve 2. görüşmenin her ikisinin de ikişer aşamadan oluştuğu anlaşılmaktadır.
#46
SORU: Anayasa değişikliğinde 1. Görüşmenin ilk aşamasında ne yapılır?
CEVAP: 1. görüşmenin ilk aşamasında anayasa değişikliği teklifinin tümü okunarak teklifin maddelerine geçilip geçilmeyeceği konusunda oylama yapılır. Bu oylamada meclisin iradesi, maddelere geçilmesi yönünde ise 1. görüşmenin 2. aşamasına başlanarak teklifin içerdiği maddeler tek tek görüşülür.
#47
SORU: Anayasa değişikliği sürecinin 1. Aşaması ne zaman tamamlanmış olur?
CEVAP: Meclisin iradesi, 1. görüşmenin 2. aşamasına geçmek yönünde ise teklifin içerdiği maddeler tek tek incelenebilecek demektir. Bu aşamada milletvekilleri, teklifin maddeleri üzerinde değişiklik önergesi verebilirler. Teklifin içerdiği maddelerin tek tek incelenmesi ve bunlar üzerinde değişiklik önergelerinin verilmesi sağlandıktan sonra anayasa değişikliği sürecinin 1. görüşmesi tamamlanmış olur.
#48
SORU: Anayasa değişikliği sürecinde 2. görüşmenin ilk aşamasında neler yapılır?
CEVAP: İlk aşamada maddelere ilişkin değişiklik önergeleri incelenir. Meclis İçtüzüğüne göre, 1. görüşmede hakkında değişiklik önergesi verilmeyen maddeler için 2. görüşmede önerge verilemez. Değişiklik önergelerinin görüşülüp oylanmasıyla 2. görüşmenin ilk aşaması tamamlanır.
#49
SORU: Anayasa değişikliği sürecinde 2. görüşmenin ikinci aşamasında neler yapılır?
CEVAP: 2. aşamada ise anayasa değişikliği teklifinin tümü milletvekillerinin oyuna sunulur. Bu oylamada TBMM üye tamsayısının en az beşte üçünün teklife olumlu oy vermesi halinde değişiklik, meclis tarafından kabul edilmiş olur ve onaylanmak üzere cumhurbaşkanına sunulur.
#50
SORU: 1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metninin anayasa değişikliğinin kabulü için teklifi nedir?
CEVAP: 1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için üye tamsayısının üçte ikisinin olumlu oyu şartına yer vermiştir.
#51
SORU: Anayasanın, 175. maddesinin 1. fıkrasına göre anayasa değişikliğinin kabulü için geçerli durum nedir?
CEVAP: Anayasanın, 175. maddesinin 1. fıkrasına göre, bir anayasa değişikliği teklifinin kabulü için TBMM üye tamsayısının en az beşte üçünün evet oyu gerekmektedir ve değişiklik tekliflerinin TBMM’nde kabul edilmesi için bu oran yeterlidir.
#52
SORU: Değişik 175. maddenin 4. ve 5. fıkralarında yer alan beşte üç ve üçte iki ifadeleri nasıl anlaşılmalıdır?
CEVAP: Değişik 175. maddenin 4. ve 5. fıkralarında yer alan beşte üç ve üçte iki ifadeleri, iki ayrı karar yeter sayısı öngörüldüğü anlamına gelmemekte; bir anayasa değişikliğinin mecliste hangi oranda evet oyu ile kabul edildiğine bağlı olarak, onay aşamasında izlenecek yöntemin ne olduğunu belirlemektedir.
#53
SORU: Değişik 175. madde, 5. fıkrasında, TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen anayasa değişiklikleri üzerinde cumhurbaşkanına hangi yetkileri sunar?
CEVAP: Değişik 175. madde, 5. fıkrasında, TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen anayasa değişiklikleri üzerinde cumhurbaşkanına –değişikliği onaylamak, meclise iade etmek, halkoyuna sunmak gibi- üç yetki sunmaktadır.
#54
SORU: Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini doğrudan doğruya onaylamak suretiyle yürürlüğe koyamamasını sağlayan anayasa koruyucusu, bu kuralla ne anlatmak istemiştir?
CEVAP: Anayasa koyucu, bu tür bir kurala yer vermekle bir yandan anayasa değişikliklerinin kabulünde TBMM üye tamsayısının beşte üçünün iradesini yeterli görmüş; diğer yandan da üye tamsayısının beşte üçü tarafından kabul edilen bir metnin, sadece cumhurbaşkanının onayıyla yürürlük bulmasına izin vermemiştir.
#55
SORU: Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini onay yetkisi ne ifade eder?
CEVAP: Türkiye Büyük Millet Meclisinde üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen bir anayasa değişikliği üzerinde cumhurbaşkanının sahip olduğu yetkilerden biri değişikliği onaylamaktır. Böylece cumhurbaşkanı, kendisine sunulan anayasa değişikliğini onaylayarak bu değişikliğin yürürlüğe girmesini sağlamaktadır.
#56
SORU: Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini meclise iade yetkisi ne ifade eder?
CEVAP: TBMM üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edilen bir anayasa değişikliği üzerinde cumhurbaşkanının ikinci yetkisi, değişiklik metnini, bir kez daha görüşülmek üzere meclise iade etmektir. İade edilen metnin, TBMM üye tamsayısının en az beşte üçü tarafından kabul edilmesi gerekir. İade edilen metin, TBMM üye tamsayısının beşte üçü tarafından kabul edildiği takdirde, cumhurbaşkanı bu tür bir değişikliği doğrudan doğruya onaylayarak yürürlüğe koyamaz; anayasayı değiştiren kanunu halkın oyuna sunmak zorundadır. İade edilen metin, TBMM’nde üye tamsayısının üçte ikisi tarafından kabul edildiği takdirde cumhurbaşkanı, değişiklik kanununu onaylayarak yürürlüğe koyabileceği gibi halkoyuna sunma yetkisine de sahiptir.
#57
SORU: Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini halkoyuna sunma yetkisi ne ifade eder?
CEVAP: TBMM, bir anayasa değişikliğini, üye tamsayısının üçte ikisi ile kabul ettiği takdirde cumhurbaşkanının bu değişikliği meclise iade etmeksizin doğrudan doğruya halkoyuna sunma yetkisi de mevcuttur. Halkoyuna sunulan anayasa değişikliği, geçerli oyların % 50’den bir fazlasının evet oyu ile kabul edilmiş sayılır. Halkoylaması sonuçları, YSK tarafından Resmi Gazete’de yayımlandığında değişiklik yürürlüğe girmiş olur.
#58
SORU: Anayasa değişikliklerinin anayasaya uygunluk yönünden yargı denetimine tâbi olup olamayacağı hangi iki açıdan değerlendirilir?
CEVAP: Bunlardan biri, anayasa değişikliklerinin, şekil kurallarına uygunluğunun denetlenmesidir; diğeri ise anayasa değişikliklerinin içerik, yani esas yönünden anayasaya uygunluğunun denetlenmesidir.
#59
SORU: Hukukun genel teorisi içinde aynı basamakta yer alan hukuk kuralları arasında, içerikleri yönünden bir çelişki olduğu takdirde bu çelişki hangi kurala göre çözülmektedir?
CEVAP: Hukukun genel teorisi içinde aynı basamakta yer alan hukuk kuralları arasında, içerikleri yönünden bir çelişki olduğu takdirde bu çelişki, özel norm genel normu bertaraf eder (lex specialis derogat legi generali) veya sonraki norm önceki normu bertaraf eder (lex posterior derogat legi priori) kuralına göre çözülmektedir.
#60
SORU: Yüksek Mahkemenin şekil denetimi yaptığı görüntüsünü veren; özünde ise esas denetimi niteliği taşıyan kararı hangisidir?
CEVAP: Yüksek Mahkemenin şekil denetimi yaptığı görüntüsünü veren; özünde ise esas denetimi niteliği taşıyan kararı şöyledir: Değişiklik teklifi, değişmezlik ilkesiyle çatışmıyorsa, Anayasada gösterilen şekil şartlarına uygun olarak yöntemi içinde yürüyecek ve şayet çatışıyorsa, hiç yapılamayacak, yapılmış ise yöntemi içinde yürütülemeyecek, yürütülmüş ise kabul edilip kanunlaşamayacaktır. Özetlemek gerekirse: Anayasa, Anayasanın üstünlüğünü ve bağlayıcılığını sürdürmek ve Anayasaca saptanan şekil şartları ve yöntemi dışında değiştirilmesini önlemek amacıyla hükümler düzenlemiştir. Anayasanın değişik 147. maddesiyle ‘Anayasa değişikliklerinin Anayasada gösterilen şekil şartlarına uygunluğunu denetleme’ yetkisinin Anayasayı yargısal denetim yoluyla korumakla görevli Anayasa Mahkemesine tanımakla güdülen erek de budur.
#61
SORU: 1982 anayasası Anayasa Mahkemesinin sınırlarını hangi ifadelerle belirtmiştir?
CEVAP: 1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesinin yetkilerini düzenleyen 148. maddede, Yüksek Mahkemenin anayasa değişiklikleri üzerinde sadece şekil denetimi yapabileceğini belirtmekle yetinmemiş; bu şekil denetimini de teklif ve oylama çoğunluğu, ivedilikle görüşme yasağı şeklinde üç unsurla sınırlamıştır. Bu hükme göre: Anayasa Mahkemesi (…) Anayasa değişikliklerini (…) sadece şekil bakımından inceler ve denetler. (…) Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın, öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.
#62
SORU:
Bir devletin anayasasını yapma iktidarına ne ad verilmektedir?
CEVAP:
Bir devletin anayasasını yapma iktidarına, kurucu iktidar veya kuruculuk fonksiyonu denmektedir
#63
SORU:
Asli kurucu iktidar nedir?
CEVAP:
Asli kurucu iktidar, herhangi bir hukuk kuralı ile sınırlı olmaksızın tümüyle yeni bir anayasa yapma iktidarı olarak tanımlanmaktadır
#64
SORU:
Tali kurucu iktidar nedir?
CEVAP:
Tali kurucu iktidar, bir ülkenin yürürlükteki anayasasını, o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmeyi ifade eder
#65
SORU:
Asli kurucu iktidarın ancak hukuk boşluğu yaratan köklü siyasal dönüşümlerin yaşandığı bir ortamda ortaya çıkabileceği görüşü, büyük ölçüde hangi ülkenin literatüründen kaynaklanmaktadır?
CEVAP:
Fransız kamu hukuku literatüründen kaynaklanmaktadır
#66
SORU:
Asli kurucu iktidarı belirleyen asıl faktör nedir?
CEVAP:
Asli kurucu iktidarı sınırlayacak herhangi bir hukuk kuralının mevcut olmamasıdır
#67
SORU:
Anayasa yapma modellerinden biri olan Monarşik yöntem, hangi dönemlerde uygulanmıştır?
CEVAP:
Monarşik yöntem, devlet hayatında en üstün gücün hükümdar olduğu dönemlerde uygulanmıştır
#68
SORU:
Ferman yöntemi nedir?
CEVAP:
Ferman yöntemi, sınırsız yetkilere sahip olan bir monarkın bu yetkileri sınırlamak amacıyla tebaasına bir anayasa sunması anlamına gelmektedir
#69
SORU:
Misak yöntemi nedir?
CEVAP:
Monarkın yeni anayasayı feodal beyler veya halkın temsilcisi olan bir parlamentoyla
hazırlaması misak yöntemi anlamına gelmektedir
#70
SORU:
1808 tarihli Sened-i İttifak, ne tip bir anayasa yapım modeline örnek teşkil etmektedir?
CEVAP:
Misak
#71
SORU:
Milli egemenlik anlayışından kaynaklanan anayasa yapma modeline ne ad verilir?
CEVAP:
Kurucu iktidar
#72
SORU:
Halk egemenliğinden kaynaklanan anayasa yapma modeline ne ad verilir?
CEVAP:
Kurucu referandum
#73
SORU:
Kurucu meclis veya konvansiyon modeli, ilk kez hangi Anayasanın yapım sürecinde uygulanmıştır?
CEVAP:
Konvansiyon modeli ilk kez 1787 ABD Anayasasının yapımı sürecinde uygulanmıştır
#74
SORU:
Tali kuruculuk fonksiyonu ne anlama gelmektedir?
CEVAP:
Tali kuruculuk fonksiyonu, bir ülkenin yürürlükte bulunan anayasasını o anayasada öngörülen kurallara uygun olarak değiştirmek anlamına gelmektedir
#75
SORU:
Tali kurucu iktidar hangi şekillerde ortaya çıkar?
CEVAP:
Tali kurucu iktidar, anayasanın hükümlerini ilga etmek, anayasaya yeni hükümler eklemek veya mevcut hükümler üzerinde değişiklikler yapmak şeklinde ortaya çıkar
#76
SORU:
Tali kuruculuk fonksiyonu hangi irade ile sınırlıdır?
CEVAP:
Tali kuruculuk fonksiyonu, asli kurucu iktidarın iradesi ile sınırlıdır
#77
SORU:
Biçimsel sınırlar dikkate alındığında,bir anayasanın katı olmasını sağlayan faktör nedir?
CEVAP:
Anayasa hükümlerinin değiştirilmesinde izlenen yöntemle adi kanunların
değiştirilmesinde izlenen yöntemin birbirinden farklı olmasıdır
#78
SORU:
1961 Anayasasına göre, anayasa değişiklik teklifi için TBMM'de sağlanması gereken oy çokluğu kuralı nedir?
CEVAP:
1961 Anayasası, anayasa değişikliklerinin usulünü düzenleyen 155. maddede değişiklik teklifinin TBMM üye tam sayısının üçte birine ait olduğu kuralına yer vermiştir
#79
SORU:
1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metnine göre, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için gerekli olan oy çokluğu nedir?
CEVAP:
1982 Anayasasının 175. maddesinin ilk metni, anayasa değişikliği tekliflerinin TBMM’de kabulü için üye tam sayısının üçte ikisinin olumlu oyu şartına yer vermiştir
#80
SORU:
Milletvekillerinin parlamentoda görüşülen konular üzerinde daha serinkanlı olarak düşünmelerini teşvik etmek amacıyla kabul edilen sürelere, anayasa hukuku literatüründe ne ad verilmektedir?
CEVAP:
Serinleme süresi (cooling off period) denmektedir
#81
SORU:
Bir hukuk normunun hukuka aykırı olabilmesi için gerekli olan koşul nedir?
CEVAP:
Bir hukuk normunun hukuka aykırı olabilmesi için normlar hiyerarşisinde kendisinden önceki basamakta yer alan başka bir norma aykırı olması gerekir
#1
#2
#3
#4
#5
#6
#7
#8
#9
#10
#11
#12
#13
#14
#15
#16
#17
#18
#19
#20
#21
#22
#23
#24
#25
#26
#27
#28
#29
#30
#31
#32
#33
#34
#35
#36
#37
#38
#39
#40
#41
#42
#43
#44
#45
#46
#47
#48
#49
#50
#51
#52
#53
#54
#55
#56
#57
#58
#59
#60
#61
#62
#63
#64
#65
#66
#67
#68
#69
#70
#71
#72
#73
#74
#75
#76
#77
#78
#79
#80
#81