Mobil ve kablosuz iletişim, fiber optik teknolojisi vb. gelişmeler ise kişiler ve organizasyon içi/dışı iletişimin çeşitlenmesini ve ucuzlamasını sağlamıştır.

Bilgiye hızlı-kolay erişim ve karar verme sürecindeki yöneticilerin iletişim olanaklarının artması hem karar alma süresini kısaltmakta, hem de kararların doğruluk derecesini arttırmaktadır. İş süreçlerinin elektronik ortama aktarılması çalışanların birbirini tekrar eden, rutin işler yerine “değer yaratan” işlere yönelmesini hızlandırmaktadır.

Tarım toplumundan endüstri toplumuna dönüşüm 50 ile 150 yıl arasında gerçekleşmiştir. Benzer şeklide, bizler şimdi 10-50 yıl sürmesi beklenen bilgi toplumuna doğru olan dönüşümün ilk aşamalarını yaşamaktayız (Bertels ve Savage, 1998).

Veri, gözlemlenebilen, ölçülebilen veya hesaplanabilen bir davranış ya da tutuma ait değerdir. Yapılandırılıp, filtrelerden geçirilip, özetlenene kadar oldukça az bir değeri vardır, bu aşamalardan sonra anlam kazanır. Bir başka deyişle işlenerek enformasyon halini alır.

Veri (Data) imge, ses, dijital dalgalar ve benzerlerinden oluşmuş, genelde bağlamdan bağımsız olan ve anlaşılması zor olan bir kavramdır.

Veri: Tek başına bir anlam ifade etmeyebilen metin, sayı, görüntü ve ses biçiminde olabilen işlenmemiş (ham) olgulardır. Bilgisayar tarafından işlendikten sonra kullanılır bilgiye dönüşürler. Bilgisayarlar 1900’lü yılların sonlarına doğru günlük hayatımıza girmiş olmakla birlikte özellikle 2000’li yıllardan itibaren bağlanırlık (Connectivity) özellikleriyle çağdaş yaşamın vazgeçilmez bir aracı haline gelmişlerdir. Geçmişte yüz yüze ve manuel yöntemlerle yapılan birçok işlem artık ünümüzde ağ teknolojileri yoluyla uzaktan gerçekleştirilebilmektedir. Bu bağlamda internet ve intranet bilgi sistemleri kapsamında ele alınması gereken yapılardır. İnternet, İnternet Protokol (IP) adresi yoluyla birbiriyle bağlantı içerisinde olan bilgisayarların oluşturduğu küresel bir ağdır. Intranet ise dış dünyaya kapalı bir bilgisayar ağıdır. Bu ağ internete bağlı olabilir ancak bu durumda ise bir koruyucu (firewall) yazılımı ile yetkili olmayan kişilerin intranete ulaşması engellenir. (S:111)

Enformasyon (information) veya eski dilde malumat anlamında bilgi ise verinin yapılandırılmış halidir. Veri işlenerek enformasyon halini alır.  

Eskiden karar vermek için yeterli enformasyon bulmak zorken günümüzde İnternet katkısıyla sınırsız enformasyona ulaşmak kolaylaşmıştır. Şimdiki sorun ise çok fazla enformasyon olması ve insanların bir tür aşırı enformasyonla karşı karşıya kalmasıdır. Bu durum düşünmenin önünü tıkamaktadır. Burton ve Jones’a göre; (Wilson, 2006,içinde, Burton ve Jones, 2001), bugün toplum enformasyon içinde yüzmektedir fakat hala bilgiye açtır. Enformasyon anlamında bilginin bir üst seviyesi gerçek bilgidir.

Türkçe kullanımda çoğunlukla “enformasyon” ve “bilgi” kavramları karşılığı olarak tek bir sözcük; “bilgi” kullanılmaktadır.

Enformasyon anlamında bilginin bir üst seviyesi gerçek bilgidir

Bilgi (knowledge); bireylerin içinde var olması ve kişisellik özelliği nedeniyle enformasyondan ayrılmaktadır. Çünkü bilgi kişisel algı ve anlayışlar üzerinde durmaktadır.

Hangi bilgiyi ne zaman kullanırsanız sizin en çok yararınıza olduğunu anlamak önemlidir. Bilginin deneyim ve sezgilerle birleşmesine ilim (bilgelik) denmektedir.

İlim, sosyal olaylarda doğru ya da yanlış olanı ayırt etmemize yarayan bütün bilgileri kapsar.

Örtük bilgi teknik yeteneklerden, tanımlanması güç “know-how” olarak ifade edilebilen becerilerden meydana gelmektedir. İçimizde ya da beynimizde taşıdığımız bilgidir. İçimize o kadar işlemiştir ki, bazen ona sahip olduğumuzu bile bilmeyiz ve oldukça sık düştüğümüz bir hatayı yaparak, başkalarının da aynı bilgilere aynı düzeyde sahip olduğunu varsayarız. Bu durum örtük bilginin paylaşılmasını oldukça güçleştirir. Sözgelimi, usta bir zanaatkar yıllar süren deneyimi sonucunda engin bir birikimi parmak uçlarında taşır hale gelebilir. Fakat genellikle bildiklerinin altında yatan bilimsel ve teknik prensipleri dile getiremez. İşte bu bilgi örtük bilgidir. Örtük bilginin önemli bir zihinsel boyutu da vardır. Zihinsel modeller, inançlar, bakış açıları içermekte ve aslında sahip olduğumuz bu bileşenlerden süzülmektedir. Bu nedenle sözle ifade etmesi güçtür. Örtük bilgi kavramı ilk olarak Polanyi tarafından ortaya atılmıştır. Polanyi, “söyleyebildiğimizden daha fazlasını bilmekteyiz” demektedir. Örneğin, bir insanın yüzünü bilmemizi ele alırsak; bu yüzü birçok insanınki arasından seçebiliriz fakat genellikle nasıl tanıdığımızı söyleyemeyiz. Örtük bilginin önemli bir kısmı sözlerle ifade edilemez. Örtük bilgi insanlarla birlikte var olur, insan yoksa örtük bilgi de yoktur.

Örtük bilgi için verilebilecek güzel bir örnek Stradivarious kemanlarıdır. Üstün ses kalitelerinden dolayı oldukça yüksek fiyatla satılmaktadırlar. Bugün teknolojinin tüm olanakları elimizde olsa da, aynı ses kalitesine ulaşmak imkansızdır. Örtük bilgi için sık verilen bir diğer örnek de dil ya da konuşmadır. İnsanların konuştukları dili nasıl bildiklerini tanımlamaları oldukça zordur.

Örtük Bilgi; Kişiseldir, Özeldir, Kişilerin zihinlerinde var olur, Biriciktir, Formüle edilmesi oldukça zordur, İletilmesi zordur, Deneyimler neticesinde üretilir, İş üstünde elde kazanılır Kişiler tarafından ifade edilemeyen zihinsel modellere dayanır, Bağlama özeldir, Sosyal öğrenme ve sosyalleşme süreçlerinde geliştirilebilir

Açık Bilgi; Kodlanmıştır, Paylaşılmıştır, Herkese açıktır, sistematiktir, Biçimseldir, İletilebilir Dışarıdan kazanılır

Bilgi sistemi bir organizasyonda bilginin derlenmesi, depolanması ve dağıtılmasına sağlayan sistemdir. Bilgi sistemi içerisinde bilgisayar olması bir gereklilik değildir. Bilgisayarlar icat edilmeden önce de bilgi sistemleri söz konusuydu ve bu tür bilgi sistemlerinde bilgi kaydı el yazısı veya daktilo ile yapılmaktaydı. Bilgisayarların en önemli katkısı işlem hızı ve doğruluğu ile bilgi depolama kapasitesi olmuştur.

Bilgi sisteminin kullanıcı, yazılım, donanım, yöntem (prosedür) ve veri olmak üzere beş öğesi bulunmaktadır.

Yazılım, İstenilen işleri bilgisayara yaptırmak için kullanılan bilgisayar programlarına verilen genel addır. Sistem yazılımları, örneğin işletim sisteni bilgisayar sistemini çalışmasını sağlayan ve sistemi denetleyen programlardır. Uygulama yazılımları ise kullanıcıların bilgisayarı belirli işleri gerçekleştirmek üzere kullandıkları yazılımlardır. Bordro programları, muhasebe programları veya kelime işlemci ve hesap tablosu programları uygulama yazılımlarına örnektir.

Donanım, Bilgiyi oluşturmak için kullanılan cihazlardır. Bu cihazlara örnek olarak içinde bilgisayarın temel bileşeni olan merkezi işlem biriminin (CPU: Central Processing Unit) bulunduğu sistem birimi ve onu destekleyen bilgisayar ekranı (monitör), yazıcı ve klavye gibi çevre birimleri gösterilebilir.

Yöntem (prosedür): Yazılım, donanım kullanırken ve veriyi işlerken kullanıcılardan uymaları beklenen kural ve usullerdir. “Donanım için yazılım ne anlama geliyorsa kullanıcılar için yöntemler de aynı anlamdadır” ifadesi bilgisayar dünyasında yapılan yaygın bir benzetmedir. Kimilerine göre yöntem de yazılımın bir türü olarak değerlendirilmektedir.

Bilgi sistemi, kararların uygulanmasına yönelik eylemlerini gerçekleştirmek üzere bir örgütün ihtiyaç duyacağı bilgileri sağlamaya yönelik yazılım, donanım ve insan kaynağı ve işlemlerden oluşan sistemdir. Bilgi sistemleri kullanım alanı ve biçimine göre 5 kategoride ele alınmaktadır

1. Büro Bilgi Sistemi (Office Information System)
2. Kayıt İşlem Sistemi (Transaction Processing System)
3. Yönetim Bilgi Sistemi (Management Information System)
4. Karar Destek Sistemi (Decision Support System)
5. Uzman Sistem (Expert System

Büro bilgi sistemi donanım, yazılım ve ağ kaynaklarının çalışanlar arasında bilgi ve iş akışını hızlandırmak ve iletişimi kolaylaştırmak amacıyla kullanılmasıdır.

Ofis otomasyonu olarak da adlandırılabilecek büro bilgi sistemi yoluyla çalışanlar işlerini bilgisayar aracılığı ve diğer elektronik donanımları kullanarak dijital ortamda gerçekleştirebilirler. Büro otomasyonu yoluyla örneğin bir okuldaki veli toplantısına ilişkin gündem hazırladıktan sonra e-posta aracılığıyla öğrenci velilerine gönderilebilir. Bilgisayar ve ağ destekli olamayan (manuel) bir sistem söz konusu olsaydı; gündem duyurusunun, çoğaltılarak öğrenciler yoluyla velilere ulaştırılması ya da posta yoluyla gönderilmesi yoluna gidilecekti.

Büro otomasyon sistemleri; yazı ve/veya grafik ihtiva eden dokümanların oluşturulması ve yapılmasını destekler. Büro bilgi sisteminin oluşturulması için kelime işlemci, hesap tablosu, veri tabanı, sunum, grafik, eposta, web tarayıcısı, web sayfası oluşturma ve grup yazılımları (groupware) gibi yazılımlara ihtiyaç vardır.

Büro bilgi sistemlerinde kamera, mikrofon ve tarayıcı gibi donanım bileşenlerine sahip bilgisayarlar ve ağ bağlantılarından yararlanılır; metin, ses, grafik, görüntü aktarımı için faks, ses postası, videokonferans ve elektronik veri değişimi (electronic data interchange) gibi bileşenlerin de bulunması beklenir.

Kayıt işleme sistemleri yoluyla bir işletmede gerçekleştirilen tüm işlemlerin bilgisayar ortamında kayıt altına alınması sağlanır. Bir banka şubesinde gerçekleştirilen para yatırma/çekme, havale, çek-senet, kredi vb. işlemlerinin tümünün kayıt altına alınması kayıt işleme sisteminin örneğidir.

Büro elemanlarınca gerçekleştirilen ve kayıt işleme sistemi kapsamında kayıt altına alınan işlemler aşağıdakilerden oluşabilir:

• Satış, öğrenci kaydı, müşteri siparişi, iş gören çalışma kartı, müşteri ödemesi gibi işletme faaliyetleri,
• Örneğin toplantı programının ilgililere iletilmesi veya bir müşteri şikâyetine yanıt verilmiş olması, bir çalışana ilişkin fazla mesai ücretinin yatırılması gibi bir eylemin teyidi veya bir karşı eylemin gerçekleştirilmesi,
• Yeni veri eklenmesi, bir verinin değiştirilmesi veya silinmesi gibi verinin bütünlüğünün korunmasıyla ilgili işlemler

Daha önceden veri işleme olarak adlandırılan işletmeye ait verilerin işlenmesi sürecinin bilgisayarla yapılmasının ilk örneği kayıt işleme sistemleri olmuştur. Kayıt işleme sistemi kuruluşu genellikle elle yürütmekte olan mevcut sistemin;

• Daha hızlı işlem,
• Düşük maliyet,
• Müşteri hizmetinin iyileştirilmesi amacıyla bilgisayarlaştırılması şeklinde gerçekleşmiştir

Toplu işlem, işlem verisinin belirli bir süre biriktirildiği ve daha sonra toplu olarak bilgisayara aktarıldığı uygulamalardır. Bilgisayarlar geliştikçe, kayıtların gerçekleştirildikleri anda bilgisayar ortamına aktarıldığı çevrimiçi (online) kayıt işleme sistemleri geliştirilmiştir. Örneğin açıköğretim öğrencilerinin öğrenci bürosuna gerekli belgelerle gelerek kayıt yaptırdıkları anda bilgisayar dosyalarının da güncellenmesi, çevrimiçi kayıt işleme sisteminin tipik bir örneğidir. Ancak kayıt sonrasında örneğin burs başvurusunda bulunan öğrencilerin başvurularının belirli süre içerisinde alınarak biriktirilmesi ve toplu olarak değerlendirilmesi ve kayıtlara işlenmesi toplu işlem örneğidir. Günümüzde artık hemen hemen tüm kayıt işleme sistemleri çevrim içi işlem yapmaktadır. Ancak bazı rutin bilgisayar işlemleri, örneğin açıköğretim sınavları için öğrencilerin sınav girecekleri bina ve salonlara atamaları ve öğrencilere sınav giriş belgesi gönderilmesi toplu işlem şeklinde sürdürülen işlemlere örnektir.

Bir yönetim bilgi sisteminin yöneticilere karar vermede, problem çözme de, faaliyetlerin kontrolünü gerçekleştirmede ve gelişmeleri izlemede kullanabilecekleri, doğru, zamanında ve organize edilmiş bilgiyi sağlayan sistemdir. Verilerin analizine dayalı olarak düzenli raporlar türetilmesini esas alan yönetim bilgi sistemleri yönetim raporlama sistemi olarak adlandırılmaktadır. Yönetim bilgi sistemleri genellikle kayıt işleme sistemleriyle bütünleştirilmiştir. Açıköğretimde bir öğrencinin kayıt işleminin gerçekleştirilmesiyle birlikte ders öğrenci listesi de oluşmuş olmaktadır.

Bir yönetim bilgi sistemi yoluyla üç tür rapor üretmek mümkündür:

• Detaylı Rapor
• Özet Rapor
• İstisnai Rapor

Detaylı rapor herhangi bir işleme ilişkin tüm bilgileri kapsar. Bir açık öğretim bürosunda kayıt döneminde gerçekleştirilen kayıtların öğrencilere ilişkin tüm bilgilerle birlikte dökümü detaylı bir rapordur.

Özel raporlar verilere ilişkin özellikleri özet ya da birleştirilmiş olarak yansıtır. Örneğin kayıtlar sonunda bir bürodaki öğrencilerin yaş, cinsiyet ve aldıkları ortalama ders sayısını gösteren raporlar.

İstisnai durum raporu ise veriyi analiz ederek olağan dışı bir durum olup, olmadığını sorgular. Örneğin Açıköğretim kayıtlarıyla ilgili olarak istisnai durum raporları yoluyla engelli öğrencilerin illere göre dağılımı elde edilir. Bu bilgi (öğrenci kimlik bilgisi, engel türü ve düzeyi) ilgili sınav koordinatörlerine gönderilerek öğrencilerin engellilik durumunu gözeten sınav düzenleme yapılması sağlanabilir.

Karar Destek Sistemleri, Yöneticilerin karar verme aşamasında doğru kararlar üretmesine yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. Kayıt işleme ve yönetim bilgi sistemleri yoluyla düzenli aralıklarla rapor üretilir. Ancak genellikle kullanıcılar kendilerine sağlanmış bu raporlarla yetinmeyerek kararlar için yeni bazı bilgiler talep edebilirler. Örneğin geçmiş yıllardaki kayıt sayılarına, sınıf/ders geçme istatistiklerine ve diğer verilere dayalı olarak gelecek yıl için her dersin kaç öğrencisinin olacağı tahmin etmeye belirlemeye yönelik bir karar destek sisteminden söz edebiliriz. Bu sistem gelecek yıl her ders için kaç kitap basılacağı, ne kadar sınav evrakı gerekeceği, eğitim öğretim faaliyetleri için ne kadar kaynak ayrılacağı vb. bir çok sorunun cevabını aramada yardımcı olacaktır. İşletmelerdeki çok çeşitli karar ortamları için yine çok çeşitli karar destek sistemleri söz konusudur.

Karar destek sistemlerde hem içsel (iç kaynaklı) ve dışsal (dış kaynaklı) bilgilerden yararlanılabilir. Örneğin herhangi bir ilde “gelecek yıl kaç öğrenci kayıt olacağını” tahmin etmeye yönelik bir karar destek sisteminde o ildeki mevcut öğrenci sayısı ve yıllar itibariyle gerçekleşen kayıt sayıları iç kaynaklı veriler olacaktır. Aynı yıllar itibariyle ilin nüfusu okul ve öğrenci sayıları, ileriye yönelik nüfus ise dış kaynaklı veri olacaktır. Karar destek sistemi kullanıcıları kararlarda destek olacak şekilde veriler üzerinde çeşitli işlemler gerçekleştirebilirler. Karar destek sistemi uygulamalarında veriyi elde etmek ve sonuçları değerlendirmek üzere sorgulama dili, istatistiksel analiz, hesap tablosu ve grafik teknikler gibi daha ileri araçlardan yararlanılabilir. Kimi uygulamalarda ise karara etki eden faktörleri içeren modeller oluşturulabilir.

Karar destek sistemlerinin özel bir uygulaması da Üst Yönetici Bilgi Sistemi olarak adlandırılan üst kademe yöneticilerin bilgi gereksinimini karşılamaya yönelik bir sistemdir. (Executive Information System). Üst yönetici bilgi sistemlerinde bilgiden daha çok eğilimleri, oranları, bazı yönetsel istatistikleri özetleyen tablo ve şemalar şeklinde gösterilir. Üst yöneticilerin daha çok stratejik konular üzerine odaklanıyor olması nedeniyle, üst yönetici bilgi sistemleri örneğin Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) gibi dış kaynaklı bilgi sistemlerden yararlanırlar, finansal göstergeler, fiyatlar, faiz/döviz fiyatları gibi verileri kullanırlar. Karar vericilerin ihtiyacı olan veriler genellikle veri ambarı (data warehouse) adı verilen oldukça büyük veri tabanları şeklinde saklanır. Bir veri ambarında geçmişe ve mevcut duruma ilişkin piyasa verileri depolanır ve yönetilir.

Uzman Sistemler Gerçek bir uzmanın sahip olduğu bilginin bilgisayara aktarılmasıyla oluşturulan bilgi sistemi türüdür. Bu bilgi, konu hakkında uzmanlığı daha alt düzeyde olan kişilerin, uzmanın yargı ve karar sürecini örnek alarak karara ulaşılmalarını sağlamak için kullanılır. İşletmelerde uzman sistemlerden her düzeydeki karar ortamlarında yararlanmakla birlikte daha çok yönetim kademesinde olmayanların işle ilgili kararları türetmelerinde yararlanılır. Örneğin arızaların teşhisi, maden arama veya araç güzergahları belirleme gibi birbirinden çok farklı karar problemleri için uzman sistem desteği sağlanabilir. Uzman sistem konusu bilgisayar bilimlerinin oldukça ilginç bir alanı olan yapay zeka konusuyla yakından ilgilidir.

Yapay zeka insan zekası ve düşünme becerilerinin bilgisayara aktarılmasını konu alır. Yapay zeka yoluyla mantıksal varsayımlar ve önceki deneyimlere dayalı olarak insan davranışları algılanır ve insan tarafından başlatılan işlerin bu kalıplar doğrultusunda tamamlanması sağlanır. Konuşmanın algılanması, mantıksal akıl yürütme ve yaratıcı tepkiler üretmek gibi bir çok uygulama yapay zeka yoluyla gerçekleştirilebilir. Örneğin birçok kelime işlem programı artık konuşma algılama (konuşulanları yazıya çevirme) kabiliyetine sahiptir.

Bütünleşik Bilgi Sistemleri Günümüzün gelişmiş donanım, yazılım ve iletişim teknolojileri artık bilgi sistemi uygulamalarının hangi kategori kapsamında olduğunun belirlenmesini güçleştirmektedir. Günümüz uygulama programları kayıt işleme amacıyla kullanılırken aynı zamanda yönetim bilgi sistemi için gerekli verileri de üretmektedir. Bunlar, uygun işlemler karar destek sistemi için de kullanılabilirler. Uzman sistemler ayrı bir kategori olarak ele alınsa da işletmeler artık bilgi ihtiyaçları için bütünleştirilmiş tek bir bilgi sistemine yönelmektedirler. Bütünleşik bilgi sistemi yazılımları genellikle Kurumsal Kaynak Planlama adı altında işletmelere sunulmaktadır.

Kurumsal kaynak planlama (Enterprise Resource Planning - ERP), işletmelerde mal ve hizmet üretimi için gereken işgücü, makine, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan “bütünleşik yönetim sistemlerine” verilen genel addır.

Kurumsal kaynak planlama (KKP), organizasyonlar için ayrıntılı bir bilgi yönetim sistemidir. Organizasyonun çeşitli işlevlerinin tümünü birbirine bağlayan paket programları bütünüdür. Böylece doğru bilgiyi, doğru insanlara, doğru zamanda iletir. Kurumsal kaynak planlama (KKP) yazılımı bir kurumun tüm bölümlerini tek bir bilgisayar sistemi altında toplayarak değişik departmanların ortaklaşa veri paylaşımı sağlar. Bu ortak bilgi sistemi sayesinde, ihtiyaç duyulan tüm bilgiler bir veritabanında bütün çalışanların hizmetine sunulur. Klasik sistemde her departman kendi iş akışlarına uyumlu bilgisayar sistemleriyle çalışır. KKP bu farklılıkları bütünleşik bir yazılım yapısıyla ve tek bir veritabanını kullanarak çalışacak şekilde birleştirerek farklı departmanların birbirleriyle iletişim halinde kolaylıkla bilgi paylaşımına imkan tanır.

Bilgi ve bu bilgiyi yaratan insan günümüz iş hayatında en önemli rekabet kaynağı olarak belirmiş, organizasyonlar bilgi ağırlıklı işletmelere dönüşmüştür. Bilgi işletmelerinin en önemli varlıkları maddi olmayan nitelikteki çalışanlarının bilgisi ve uzmanlığıdır. İşletmelerin rekabet gücünü ortaya koyan bu bilgi ve uzmanlık “entellektüel sermaye” olarak da adlandırılmaktadır.

Çevrimiçi Kariyer Danışmanlığı İleride ne yapacağına karar veremeyen özellikle gençlere, kariyer planı yapmaları konusunda destek vermek amacıyla kurulmuş çevrimiçi aracılardır. Bazı kariyer siteleri kendi bünyelerinde bu hizmeti, verdikleri diğer hizmetlere ek olarak sunmakta, bazıları ise sadece çevrimiçi kariyer danışmanlığı yapmak için kurulmuş aracılardır. Amaç, gençlerin ne yapmak istediğini, neden yapmak istediğini, bunu nasıl yapacağını bulmalarını ve somut adımlar atmalarını sağlamaktır. Elektronik insan kaynakları sistemleri sayesinde işletmeler hızlı ve kolay bir şekilde çalışan bilgilerini depolayabilmekte, bunlar üzerinde gerekli işlemleri ve analizleri yapabilmektedir. Bunun dışında işletmeler insan kaynakları sürecinin başında işe uygun ve nitelikli adayların seçilmesinde çoğunlukla dış kaynakları kullanmaktadır.

Türkiye’de ve dünyada faaliyet gösteren popüler çevrimiçi kariyer siteleri örnekleri;

www.kariyer.net,

www.yenibiris.com

www.monster.com

Üçüncü nesil kablosuz telefon teknolojisi olan 3G Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından mobil telefon standartlarının gelişiminin hızlanması, bant genişliğinin artması ve daha geniş uygulamaların desteklenmesi amacıyla tanımlanmıştır. 3G teknolojisi GSM EDGE, UMTS, CMDA2000, DECT ve WiMAX teknolojilerini kapsamaktadır. 3G’nin geliştirilmesindeki amaç ses iletişiminin geliştirilmesinden çok, veri akışı kapasitesinin artması ve hızlanmasıdır. 3G teknolojisi de 1G ve 2G’ de olduğu gibi hücresel bir ağ sistemi kullanmaktadır. Fakat 3G teknolojisi diğerlerine göre çok daha yüksek düzeyde güvenlik ve hız sağlamaktadır.

Doğru ürünün; doğru yerde, doğru zamanda ve en düşük maliyetle teslim edilmesini sağlayan iş sürecine “Tedarik Zinciri Yönetimi” adı verilir.

Tedarik zinciri, “nihai ürünün müşteriye ulaşmasına kadar geçen süre içerisinde, mal, para ve bilginin bir ağ üzerinde hareket ettirilmesi” ortak hedefini paylaşan bir dizi işletmenin entegrasyonu ile oluşmaktadır. Tedarikçiler, sipariş ettiğiniz partideki her parça hakkında bir sinyal alırlar, böylece tedarikçiler neyi göndermeleri gerektiğini öğrenirler. Tedarik zinciri yönetimi sistemi ürünün sayısının ne çok, ne de az olmasına odaklanır. Çok ürünün elde olması envantere çok para bağlanması ve modasının geçme riskinin çok yüksek olması demektir. Az ürünün elde olması da, iyi bir şey değildir, çünkü müşterinin almayı istediği ürünün stokta bulunmaması, üretim hattının kapanmasına yol açabilir

Müşteri ilişkileri yönetimi kavramı çoğunlukla MİY olarak kısaltılarak kullanılır. Kimi zaman da İngilizce olarak müşteri ilişkileri yönetimi sözcüklerinin baş harflerinden kısaltması CRM (Customer Relations Management) kullanılır. Müşteri ilişkileri yönetimi, müşteriyle yakın, etkileşimli bir ilişki kurarak müşteriyi tanımak, istek ve beklentilerini anlamak, onları elde tutmak, sadık müşteri yapmak ve karlı bir müşteriye dönüştürmek için işletmen tüm birimlerinin ve çalışanlarının hep birlikte hareket etmesidir. İlişkiyi yönetirken, karlı müşteriyi daha sadık bir müşteriye dönüştürmek en önemli amaçtır. Müşteri ilişkileri yönetimi şu süreçlerin iyileştirilmesini hedefler

Aşağıdaki istatistikler, müşterilerin elde tutulması ve sadakatlerinin sağlanmasının neden önemli olduğunu açıklamaktadır

• Yeni bir müşteriye satış yapmak, hâlihazırdaki müşteriye satış yapmaktan 6 kat daha maliyetlidir.
• Tipik bir tatmin edilmemiş müşteri, 8-10 kişiye bu deneyiminden söz etmektedir.
• Bir işletme; yıllık elde tuttuğu müşteri sayısını yalnızca %5 arttırarak kazancını, %85 arttırabilir.
• Bir ürünün eski müşteriye satılma oranı %50 iken, yeni bir müşteriye satılma oranı %15’tir.
• Eğer işletme, hizmetlerine ilişkin bir sorunuyla hızlı bir şekilde ilgilenir ve çözerse; müşterilerinin yaklaşık %70’i bu işletmeyle yeniden iş yapacak

Bluetooth kablo bağlantısı olmadan kısa dalga radyo frekanslarını kullanan bir kablosuz teknolojidir. Bluetooth sayesinde küçük kişisel ağlar (PAN: Personal Area Network) oluştumak mümkündür. Bluetooth teknolojisi 10 ile 100 metrelik bir alan içerisinde çalışabilmekte, ses ve veri aktarımı yapabilmektedir. Kablosuz telefonlar, çağrı cihazları, bilgisayarlar, yazıcılar, kulaklıklar, mikrofonlar ve buna benzer aygıtlar bluetooth teknolojisini kullanarak haberleşebilmektedirler. Örneğin bir kişi dizüstü bilgisayarı kablosuz bir yazıcıya bir belge göndermesi için yönlendirebilir.
Bluetooth kablosuz klavye ve fareleri PC’lere veya kablosuz kulaklıkları cep telefonlarına bağlamak için kullanılabilir. Bluetooth az güç gerektirir. Bu nedenle pille çalışan elle tutulabilir bilgisayarlar, cep telefonları veya PDA’ler için çok uygundur. Her ne kadar Bluetooth kendisini kişisel ağların içinde konumlandırsa da büyük işletmelerde de kullanım alanları vardır. Örneğin; bir lojistik firması Bluetooth kullanarak taşınabilir bilgisayarlardaki dağıtım verisini hücresel ileticilere aktarır. Veri buradan da işletme bilgisayarlarına iletilir. Bunların dışında hayatımıza son dönemlerde giren yeniliklerin arasında giyilebilir teknoloji ürünleri bulunmaktadır. Akıllı gözlük, akıllı saat, akıllı bileklik vb. birçok yeni ürün giyilebilir teknoloji araçları arasında yer almaktadır.

Mobil internet, internet erişimine uyumlu ve taşınabilir cihazlarda kablo kullanmadan internete bağlanmamızı sağlamaktadır. Mobil internet teknolojisi akıllı telefonlarda, dizüstü bilgisayarlarda ve tablet bilgisayarlarda kullanılabilmektedir. Mobil olarak internete bağlanma mobil geniş bant teknolojisi sayesinde yapılmaktadır. Kablosuz geniş alan ağı (WWAN: Wireless Wide Area Network) teknolojisi olarak da adlandırılan mobil geniş bant teknolojisi sayesinde taşınabilir aygıtlar üzerinden yüksek hızlı internet erişimi sağlanmaktadır. Mobil geniş bant ile mobil internet bağlantıları için GSM (Global System for Mobile Communications) veya CDMA (Code Division Multiple Access) tabanlı hücresel hizmetlerin bulunduğu her yerden internete bağlanılmaktadır. Mobil bağlantılar kullanıldığında hareket halindeyken bile internet bağlantısı sürdürülebilmektedir. Mobil geniş bant 2G, GPRS, EDGE ve 3G hücresel ve mobil ağlarda kullanılabilmektedir. Bu hizmetle sabit telefon bağlantısına gerek duymadan internete bağlanmak mümkündür. GSM operatörleri arasındaki rekabetle fiyatların sabit internet hizmetinden aşağıya düştüğü bile söylenebilir. LTE (4.5 G) teknolojisi ile bağlantı hızının da yüksek olduğu göz önüne alındığında yakın gelecekte insanların çoğunun mobil olarak internete bağlanacaklarını söylemek yanlış olmaz.

Bulut bilişimim kullanıcılarına sağladığı birçok fayda bulunmaktadır. Bunlar;  (Intel Web Sitesi, 2012):

• Bulut sayesinde kullanıcılar düşük donanım maliyetleriyle uygulamaları kullanabilmektedir. Web tabanlı uygulamalar bulut üzerinde çalışmaktadır, burada bilgisayarın görevi kullanıcı ile bulut arasında aracılık yapmaktır. Yani burada uygulamayı çalıştıran kullanıcının bilgisayarı değil, bulut olmaktadır. Kullanıcının bilgisayarı sadece terminaldir. Bu şekilde basit bir netbook ile büyük dosyalar çalıştırılabilir. Yeter ki internet bağlantısı hızlı olsun.
• Bir programın bulut üzerinden çalıştırılması kullanıcının bilgisayarında daha az kaynak tüketmekte bu da bilgisayarın performansını arttırmaktadır.
• Bulut sayesinde kullanıcılar yazılım maliyetlerini düşürebilmektedirler. Her bilgisayar için ayrı ayrı yazılım paketleri almak yerine sadece kullanıcıların ihtiyaç duyduğu uygulamalara erişim sağlanmaktadır. Ayrıca büyük işletmelerde programların yüklenmesi ve yönetimi de ayrı bir maliyet çıkarmaktadır.
• Bulut bilişim sayesinde program yüklenmesine ihtiyaç duyulmadığı için herhangi bir maliyeti bulunmamaktadır. Ayrıca bulut bilişim ile yazılımlar satın almak yerine kiralanabilmektedir.
• Bulut bilişim, web tabanlı uygulamaların en güncel sürümlerini sunarak güncelleme sorununu
  ortadan kaldırmaktadır.
• Bulut bilişim, bilgisayar sabit disklerine oranla çok daha fazla depolama alanı sunmaktadır.
• Bulut bilişime yüklenen dosyalar farklı işletim sistemleri üzerinde sorunsuzca çalışmaktadır. Kullanıcının Windows veya Mac kullanması önemli değildir çünkü dosyalar bulut bilişim üzerinde bulunmaktadır.
• Bulut bilişim ile kullanıcıların dosya formatları arasındaki uyum sorunu ortadan kalkmaktadır.
• Bulut bilişim sayesinde kullanıcılar arttırılmış veri güvenliği sağlamaktadır bu sayede sabit disklerde oluşan veri kayıplarından kurtulmuş olmaktadır. Bulutta veriler internette depolanmakta ayrıca verilerin bir kopyası da farklı sunucularda saklanmaktadır. 
• Bulut bilişimin sağladığı en büyük yararlardan biride aynı belgeyi aynı anda birden çok kullanıcı düzenleyebilmektedir.
• Son olarak bulut bilişimin sağladığı bir diğer avantaj ise gizlilik ve güvenliktir. Veriler internette saklandığı için veri kaybı hiçbir zaman sorun değildir ve istenilen anda internet kullanılarak veriler geri yüklenebilmektedir. Ayrıca ticari sırlar gibi önemli bilgiler bulut bilişim ile internette güvenle saklanabilmektedir.

Bulut bilişim “kişilerin fotoğraf, video, metin belgeleri gibi dosyalarını internette bulunan sunuculara yükleyerek, istenilen yer ve zamanda sadece internet bağlantısı kullanarak bu dosyalara ulaşabilmesidir”. 

Bulut bilişimin gelecekte bilgisayar hard disklerinin yerini alacağı düşünülmektedir. Neden böyle bir hizmete gerek duyulmuştur? Çünkü önemli dosylar bu şekilde daha güvenli korunabilir. Ayrıca bunlara ev, iş, mobil ya da yurt dışı vb. herhangibir yerden erişilebilir

Senkronizasyon sözcüğü “eş zamanlama” veya “eşleme” anlamına gelmektedir. Elektronik cihazlar arasında senkronizasyon olması, birbirlerinin dilinden anladıkları anlamına gelir. Bir bilgisayar ile diğeri senkronize ise birinde çalışan bir dosyanın diğerinde de çalışması beklenir.

En basit benzetmeyle iş yerinde ve evde kullandığınız bilgisayarlarınızın senkronize olmasını istersiniz. Çünkü bu sayede örneğin işte yarım kalan bir işinizi evde tamamlamanız mümkün olur. Bu iki bilgisayara ek olarak akıllı bir cep telefonunuz ve sık seyahet ettiğiniz için taşınabilir bir bilgisayarınız olduğunu düşünelim. Eğer bulut bilişim kullanıyor ve önemli dosyalarınızı internette saklıyorsanız, bütün bu araçlarınızı senkronize kullanmak için bir altyapı var demektir. Örneğin size gelen bir e-postayı cep telefonunuzdan açtınız, okudunuz. Ancak daha kolay olduğu için biraz önce cepten okuduğunuz epostaya taşınabilir bilgisayarınızdan yanıt yazmak istediniz (genelde cep telefonundan yazı yazmak zor olduğu için sıklıkla karşılaşılan bir durumdur) taşınabilir bilgisayarı açıp internete bağlandığınız an, aynı
mesajı ekranınızda görmeniz mümkündür.

Senkronizasyon sayesinde kullanıcılar veri kaybının da önüne geçmektedir, çünkü kayıtların bir kopyası internet üzerinde bulunmaktadır. Kullanıcılar yeni bir mobil cihaz kullandıklarında google üyelikleri ile giriş yaptıkları takdirde takvim, kişiler gibi veriler otomatik olarak yeni mobil cihazlarına geçmektedir. Bulut bilişim kullanarak senkronizasyon işlemini gerçekleştiren bir diğer yazılım ise apple şirketinin İOS tabanlı ürünler için çıkardığı Icloud yazılımıdır. Icloud senkronizasyonda sadece kişiler, mail ve notlar gibi özelliklerle sınırlı kalmayıp bu cihazların tamamen yedeğini alabilmektedir. İstenildiği takdirde cihazlar üzerinde kolayca geri yükleme yapılabilmektedir

Mobil teknolojilerin bir ürünü olan uygulamalar (aplikasyonlar, applications) uyumlu cep telefonları veya tablet bilgisayar kullanan kişiler tarafından günümüzde yoğun olarak kullanılmaktadır. Uygulamalar eğlence amaçlı olabildiği gibi günlük yaşamımızı kolaylaştıran işlevlere ilişkin de olabilmektedir. Hava durumunu öğrenme, oyun oynama, maç sonuçları alma, tv yayını izleme, uçak bileti alma, havaalanı inen-kalkan uçakların listesini görme, fotoğraf düzenleme, çeviri yapma, rüya yorumlama, borsa takip etme, gazete okuma, sinemalar, filmler hakkında bilgi alma vb. konularda binlerce uygulama vardır.

Bu uygulamaların bir kısmı ücretsiz, bir kısmı da ücretlidir. Bazılarının temel fonksiyonları ücretsizdir. Eğer siz ileri fonksiyonlarını da kullanmak isterseniz ücret ödeyip bir üst versiyona geçebilirsiniz. Örneğin fotoğraf düzenleme uygulaması ile temel düzeltmeler yapılmaktadır. Ancak 360 derece fotoğraf çekmek için ücret ödeyip bir üst versiyonu indirmek gereklidir. Uygulamaların çoğu 1-5 Amerikan Doları’na kredi kartı aracılığıyla alınabilmektedir. 2013 sonu itibariyle indirilen mobil uygulama sayısı 102 milyarı bulacaktır (Gartner, 2013).

Uygulama (Apps) dünyasının üç büyük oyuncusu vardır. Android sistemli cihazlar (Samsung, HTC vb.) için Google Play Store, IOS sistemli Apple cihazlar için (iphone, ipad vb.) App Store ve BlackBerry telefonlar için BlackBerry App World. Play Store’deki aktif uygulama sayisi Kasım 2016 itibariyle, 1.9 milyonu geçmiştir. Bu uygulamaların 1.6 milyondan fazlası ücretsiz olarak sunulmaktadır.