COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ Dersi MEKÂNSAL DÜŞÜNME soru cevapları:

TDK’ya göre;
• (1) Yer, bulunulan yer.
• (2) Ev, yurt.
• (3) Eskidil, Astronomi, Uzay, gibi kelimelerle
açıklanmaktadır.
Sözcük isim olarak Türkçeye Arapçadan girmiştir. Mekân,
aynı zamanda bilginin entegre edilebileceği, ilişkilen
dirilebileceği ve yapılandırılabileceği bir bütün içinde,
kavramsal ve analitik çerçeveyi de sağlar.

Mekânsal düşünme, üç elemanın yapıcı
karışımını temel almaktadır. Bunlar;
• Mekânın konseptleri,
• Temsilin araçları ve
• Düşüncenin sürecidir.
Mekânsal düşünmenin, dünyanın mekânsal özelliklerini
ayırt etme ve kodlama ile başladığı söylenebilir.

Mekânsal olarak düşünme aşağıdakiler hakkında
bilgi sahibi olmayı gerektirir:
• Mekân- örneğin, mesafeyi hesaplamanın farklı
yolları (mil, yolculuk süresi, yolculuk maliyeti),
koordinat sisteminin temelleri (Kartezyen’e karşı
kutupsal koordinatlar) ve mekânın doğası
(yönlerin sayısı),
• Temsil- örneğin, görüntüler arasındaki ilişki (bina
görünüşlerine karşı planlar, perspektif
haritalarına karşı ortogonal), projeksiyonların
etkisi (eşit alan harita projeksiyonlarına karşı
merkatorlar) ve grafik tasarım prensipleri
(görselliğin rolü, görsel zıtlık ve harita ve
grafiklerdeki şekil zemin ilişkisinin
okunabilirliği),
• Düşünce- örneğin, daha kısa mesafeler hakkında
farklı düşünme yolları, dış değerleme ve iç
değerleme yeteneği ve karar verme, vb.
sıralanabilir.

Mekânsal okuma öğrencileri;
• Onlarda mekânsal düşünmeye ait zihin alışkanlığı
var,
• Mekânsal düşünmeyi bilinçli bir yolla
deneyimliyorlar,
• Onlar mekânsal düşünmeye ait eleştirel bir tutum
benimsiyorlar.

Mekânsal düşünme için anahtar; üç elemanın
yapıcı karışımıdır (Mekânın konseptleri, Temsilin araçları
ve Düşüncenin süreci). O, düşüncenin ayırt edici şeklini
mekânsal düşünme yapan mekânın bir konseptidir.

Temsiller, yapılandırılmış bilginin depolandığı,
analiz edildiği, algılandığı ve diğerlerine nakledildiği
formları sağlar. Bu ve benzeri akıl yürütme süreçleri,
yapılandırılmış bilgilerin işletimi, yorumlanması ve
açıklanması anlamına da gelmektedir.

Dil bize, doğrudan duygusal dünya
algılamalarının çıkışını ifade etmemize izin verir;
metaforlar geliştirmemize izin verir ve karşı olgusal veya
varsayımsal anlamları olan veya direk duyusal
algılamalarda güvenilir olmayan soyutlamaları
destekleyebilir.

Mekânsal düşünme hakkında henüz net bir fikir
birliği yok ve bu nedenle mekânsal okuryazarlık ile ilgili
de yoktur diyebiliriz. Böylece kullanımda pek çok ilişkili
konsept var: mekânsal yapabilirlik hakkında konuşuyoruz,
mekânsal akıl yürütme, mekânsal algı, mekânsal
kavramlar, mekânsal zeka, çevresel kavramlar, algısal
haritalama, zihinsel haritalar.

Mekânsal yetenek, bir insanın sahip olduğu ve bir
insanın zihinsel gerçekleştirme yeteneğini, rotasyon,
perspektif değişimi ve benzeri gibi, karakterize etmenin
bir yolu olan bir süreklilik olarak kabul edilmektedir.
Mekânsal düşünme sürecine kendi güç, çok yönlülük ve
uygulanabilirliğini veren, mekân, temsil ve akıl yürütme
arasındaki bağlantıdır. Kavram kısmen zeka ölçümünün ve
testinin psikometrik geleneğinden türer, örneğin French
(French ve diğerleri, 1963) mekânsal yönlendirme ve
görselleştirme gibi mekânsal yetenek türlerini test kitini
referans göstererek tanımlamaktadır.
Bilişsel süreçlerin sınıflandırılması, görevlerin çözümünde
kullanılır düşüncesi, mekânsal yeteneği ölçmek içindir,
Linn and Petersen (1986) mekânsal yetenek için üç
kategori tanımlamaktadır. Bunlar;
• Mekânsal algılama,
• Zihinsel dönüşüm ve
• Mekânsal görselleştirme olarak sıralanabilir.
Mekânsal görselleştirme kâğıt katlama testi gibi testlerle
ölçülmektedir. Mekânsal yetenek, grup ve bireysel
performans farklılıkları açısından çalışılmıştır.

Mekânsal düşünme hatırlamamıza, anlamamıza,
mantık yürütmemize ve boşlukta tasvir edilen objeler
arasındaki ilişkiler ve bu objelerin nitelikleri (bu objeler
yaradılıştan mekânsal olmasalar bile) ile ilgili iletişim
kurmamıza yardımcı olmak için temsiller kullanır.

Objeler maddesel şeyler (Bir şehirdeki yolların
ve mahallelerin kavramsal haritalarında olduğu gibi) ya da
soyut kavramlar (Shakespeare oyunundaki karakterler
arasındaki sevgi-nefret ilişkilerinin çok boyutlu
ölçeklenmiş modelinin iki boyutlu grafik planında olduğu)
olabilir.

Grafik plan, karakterleri bir boyutun aşk, bir
boyutun da nefret olduğu bir boşluğa yerleştirmiştir.
Boşluktaki yerleşim, karakterler arasındaki ilişkiyi
anlamak için kullanılabilir.

Yorumlama süreci veriyle başlar: Veri, bazı
anlamlarda nötr ve neredeyse bağlamdan duyarsız
rakamlardan, metinlerden ya da sembollerden oluşur. Ham
coğrafi unsurlar, belirli bir zaman ve mekândaki ısı
derecesi gibi, veriye örnek teşkil eder.

Bilgi bir amaca hizmet eden ya da bir miktar
yorumlama katılmış veriye verilen addır. Bilgi veriden,
belirli bir amaçla ilgili olarak bir derece seçme, planlama
ve hazırlık uygulamasıyla farklılaşır.

Veriden bilgiye geçiş yapabileceğimiz üç
mekânsal bağlam vardır:
• Yaşam boşlukları,
• Fiziksel boşluklar ve
• Fikri (zihinsel) boşluklar.
Her durumda, boşluk, veriye anlam veren yorumlayıcı
bağlamı sağlar.

İlk bağlam dört boyutlu mekân zamanın olağan
ya da fiziki coğrafi dünyasının bağlamıdır. Farklı olarak
mekânsal algılama, çevresel idrak, bilişsel haritalama ve
benzeri şekilde adlandırılan, bu bağlamda ise mekânsal
düşünme, fiziki çevrede, kendi ve diğer objeler arasındaki
ve içindeki statik ve dinamik mekânsal ilişkilerle uğraşma
konusunda bir araçtır. Sorunun alanı, Dünya’nın yüzeyi ve
yüzeyinin yakınında belirlenen ve milimetreler ve
yüzlerce kilometre arasında çözünürlükte konumlardır. Bu
boşlukta idraktir ve içinde yaşadığımız dünya hakkında
düşünmeyi içerir. Yol bulma ve navigasyon gibi boşlukta
gerçekleştirdiğimiz örnekler ile gösterilmiştir.

Basılı talimatları kullanarak bir parçalar setinden
çocuk oyuncağını monte etmek; taşıma kapasitesini azami
dereceye çıkarmak için bir arabanın bagajını düzenlemek
ve alet edevat kullanarak bir köpek kulübesi yapmak, bir
yığın kereste ve tipik bir köpek kulübesinin nasıl olduğunu
gösteren genel bir model. Bu durum, yaşam alanlarımızın
coğrafyası şeklinde adlandırılabilir.

İkinci bağlam, mekân- zaman’ın dört boyutlu
dünyası üzerinde inşa edilmiştir, ancak bu durumda odak
mikroskobikten, astronomik ölçeklere kadar değişen
görüngünün doğası, yapısı ve işlevinin bilimsel bir şekilde
algılanmasındadır. Bu, atomun yapısı, Dünya’nın yapısı ve
evrenin yapısıdır. Bu boşlukla ilgili bir idraktir ve
dünyanın işleme biçimi hakkında düşünmeyi içerir. Bu
durum, fiziki alanlarımızın coğrafyası şeklinde
adlandırılabilir.

Üçüncü bağlam, düşüncelerimizin odağı olankendileri
mekânsal ya da mekânın içinde olmasa da mekân
zaman koordinatları ile konumlara atanabilen ve bu
şekilde mekânsallaşan kavram ve objelerle ilişki içindedir.
Burada ana öncül objeler arasındaki veri ilişkisinin
(örneğin benzerlik ya da farklılık, diziliş sırası, ortaya
çıkma zamanı) konumlara ve buna bağlı olarak objelerin
boşluktaki düzenlemelere dönüştürülmesidir.

Mekânsal düşünme üç amaca hizmet eder;
• Tanımlayıcı fonksiyonu; objelerin görünüşlerini
ve aralarındaki ilişkileri yakalamak, muhafaza
etmek ve nakletmek; analitik görevi,
• Objelerin yapısını anlamayı sağlamak ve sonuç
olarak çıkarılabilen bir fonksiyon,
• Objelerin evrimi ve fonksiyonları ile ilgili
sorulara yanıtlar üretmek şeklindedir.

Mekânsal düşünme statik değildir. Bu bize,
objelerin ve aralarındaki ilişkilerin, gerçek ve hayali
mekânsal evrenlerde olan yapıları ve fonksiyonlarını
tanımlama, açıklama ve öngörme imkânı verem dinamik
bir süreçtir. Bize, hipotezler kurma, öngörülerde bulunma
ve sonuçlarını test etme imkânı verir.

Mekânsal temsilin prototip örneği kartografik
haritalardır ve harita okuma ile yorumlamada mekânsal
düşünmenin üç fonksiyonu da işler halde görülebilir. En
fazla yaygın olan harita şekli, bir yol haritası, dünyanın bir
parçasının, yerleri ve onları bağlayan yolları tasvir ederek,
iki boyutlu bir resmini sunar. Mekânsal düşünme, bize,
rotayı takip etmesi kolay (örneğin, asgari sayıda karar
noktası (kesişler, dönüşler, vs.), iki yer arasını birbirine
bağlayan rotayı belirleme imkânı sunan analitik ve sonuç
olarak çıkarılabilen bir süreçtir ve seyahat süresini kısaltır.

Mekânsal düşünme aynı zamanda güçlü bir
anımsatıcıdır. Harita üzerinde olan gölgelenmiş destek
sembollerini yorumlayarak, üzerinden geçtiğimiz
topoğrafyanın dokusunu görselleştirebiliriz. Kentsel
alanlar ve ormanlar için olan sembolleri yorumlayarak, üzerinden geçmek durumunda kalabileceğimiz tipik doğal
ya da yapay manzaraların imajlarını toplayabiliriz. Mekân
isimleri bize daha önce bildiğimiz ya da ziyaret ettiğimiz
diğer yerleri hatırlatabilir.

Mekânsal düşünce dört fikri anlamamızı
sağlayacak yeteneklere ayrıştırılabilir:
• (1) Bir grup primitifle başlayabiliriz,
• (2) daha sonra buna boşluğun dilini katabiliriz,
• (3) bundan mekânsal kavramlar üretebiliriz,
• (4) ve bunlar üzerinde işlem uygulayabileceğimiz
bir temel üzerine olur.

Kodlama süreci şunları içerir:
• Zeminden şekilleri ayırt etmek,
• Dokuların, ana hat şekilleri ve içsel yapısal
düzenlemelerin ikisinin de, farkına varmak,
• Boyutu değerlendirmek,
• Dokuyu ayırt etmek,
• Rengin farkına varmak ve
• Diğer özellikleri tespit etmek vb. sıralanabilir.

Bir varlığın bir referansa dair ilişkisine ya da iki
varlığın karşılaştırılmasına dayanan önemli mekânsal
değerlendirmeler ve karşılaştırmalar şöyle sıralanabilir:
• Yönelim belirleme
• Yerinin belirlenmesi
• Mesafe değerlendirmesi
• Boyut karşılaştırması
• Renk karşılaştırması
• Doku karşılaştırması
• Yer karşılaştırması
• Yön karşılaştırması
• Diğer özellikleri karşılaştırma

Değerlendirilebilir dinamik özellikler şunları
içermektedir:
• Hareketin yönü
• Hareketin tarzı
• Hız ya da ivme
• Kesişme ya da çarpışma

İnsanların uygulayabileceği mekânsal
dönüşümlerin bazıları şunları içermektedir:
• Perspektif değişimi (referans çerçevesi)
• Yönelim değişimi (zihinsel rotasyon)
• Şekillerin dönüşümü
• Büyüklük değişimi
• Bütünün hareketi
• Parçaları yeniden yapılandırma
• Yaklaşma ya da uzaklaşma
• Karar verme
• Çevrinme

Modern bilimde büyük keşiflerin her biri
mekânsal düşünmenin rolünü tanımlar. Crick ve
Watson’ın biyokimyadaki DNA strüktür modeli.

Birçok temel zaman ölçütlerimizin -günler,
haftalar ve yıllar- gökyüzünü gözlemlemeye bağlı
olduğunu ve eski zamanlardan yirminci yüzyılın sonlarına
kadar astronomların(gökbilimcilerin) temel görevi zaman
tutmak ve ölçmekti.

Yer bilimciler ve öğrencileri tarafından yapılan
mekânsal düşünme, birçok şeyin yanında aşağıda
sıralananları da içermektedir:
• Bir objenin şeklini kesin ve açık bir biçimde
tanımlamak,
• Bir objeyi şeklinden dolayı tanımlamak ve
sınıflandırmak,
• Doğal bir objenin şekline anlam atfetmek,
• Bir şekli ya da dokuyu karmaşık ve dağınık bir
arka plan içinden ayırt etmek,
• Bir ya da iki boyutta toplanan gözlemleri
inceleyerek, gözünde üç boyutlu bir obje, bir yapı
ya da süreç canlandırmak
• Gerçek hayatta karşılaştığımız objelerin yönünü
ve konumunu, Dünya’yı dayanak noktası alan
kavramsal bir koordinat sistemine bağlı olarak,
tanımlamak,
• Daha önce görülen öğelerin yönünü ve
görünüşünü hatırlamak,
• Üç boyutta, boşluk içinde, objelerin ve
materyallerin hareketini kafada canlandırmak,
• Objelerin sayesinde şekil değiştirdikleri süreçleri
kafada canlandırmak,
• Zaman hakkında düşünmek için mekânsal
düşünmeyi kullanmak,
• Eksenlerin uzaklık olmadığı, iki, üç ve dört
boyutlu sistemleri dikkate almaktır.

Bu temalar birleştirici kavramlar ve süreçlerdir;
araştırma olarak bilim, fiziksel bilim, hayat bilimi, Dünya
ve uzay bilim, bilim ve teknoloji; kişisel ve sosyal açıdan
bilim ve bilimin tarihi ve doğasıdır.

Çünkü Mekânsal düşüncede becerili olma, K-12
eğitim müfredatında hakim kılınmıştır, ancak formel ve
sistematik olarak hiçbir yerde öğretilmemektedir. Bu
eğitimsel bir kör noktaya neden olmaktadır. Mekânsal
fikirlerde, formel, sistematik öğretim, ana akım eğitim
programının bir parçası değildir.

Mekânsal düşünme için destek sistemleri iki
nedenden dolayı önemlidir:
• Mekânsal düşünce karmaşık ve sorunlu bir
kavramdır.
• Mekânsal düşünme güçlü bir süreçtir.

Destek sistemleri bu karmaşıklıkları
düzenlemeye şunları kullanarak yardım edebilirler;
• Çeşitli ve genel olarak geniş veri takımlarını
saklama ve idare etme,
• Sürecin tekrarlı ve zahmeti temel kısımlarını
rutin hale getirme (kelime işlemci programlarda
makroların gelişime benzer bir biçimde).
• Kayıt altına alınmış işlem dizilişlerinin
sonuçlarını takip etmek,
• Süreç içi geribildirimler ve yardımlar sağlamak,
• Sonuçların, çalışmaların ve finalin, kendisi ve
diğerleri için, görüntülenmesi ve iletişimi için bir
araç sağlamak.

Destek sistemleri bu gücün uygun kullanımını şu
şekilde sağlama alabilirler;
• Rolleri kesin kılarak,
• Pratiğini geniş bir kesim kullanıcıya erişilebilir
kılarak,
• Bağlamların geniş bir kesiminde eğitimi ve
uygulamaları başarılı kılarak,
• Olabilecek kadar çok farklı kesimde disiplinlerin
deneyimlerinden ve bu disiplinlerin üyelerinin
uzmanlığından yararlanarak (en iyi pratiklerin
fikirleri),
• Veri ve sonuç sunumları için birçok ve farklı
format sunarak,
• Ana aktivitelere erişilebilirlik sağlayarak
(değişim, işlem ve analiz gibi)
• Veride eksiklik ve hatanın, analizde belirsizliğin
ve buna bağlı olarak sonuçlardaki muğlaklığın
rollerinin farkına vararak.

CBS [Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS), Geographic
Information System]: Coğrafi verilerin odağı yeryüzünün
hemen üstünde ya da hemen altındaki yerler hakkında
bilgi olarak tanımlanabilir.

Coğrafi veri bağlantısı üç unsur içermektedir.
Bunlar;
• Yer,
• Zaman ve
• Özellikleri.
Örneğin, bir bildirimde düşünün ki; 05 Temmuz 2010
tarihinde enlem 33 derece 62 dakika kuzey, boylamı 39
derece 20 dakika doğu, öğle saatlerinde 28 °C sıcaklığında
idi, gibi örneklenebilir.

Mekânsal düşünme, üç elemanın yapıcı karışımını temel almaktadır. Bunlar: mekânın konseptleri, temsilin araçları ve düşüncenin sürecidir.

Mekânsal olarak düşünme aşağıdakiler hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir:
• Mekân- örneğin, mesafeyi hesaplamanın farklı yolları (mil, yolculuk süresi, yolculuk maliyeti), koordinat sisteminin temelleri (Kartezyen’e karşı kutupsal koordinatlar) ve mekânın doğası (yönlerin sayısı),
• Temsil- örneğin, görüntüler arasındaki ilişki (bina görünüşlerine karşı planlar, perspektif haritalarına karşı ortogonal), projeksiyonların etkisi (eşit alan harita projeksiyonlarına karşı merkatorlar) ve grafik tasarım prensipleri (görselliğin rolü, görsel zıtlık ve harita ve grafiklerdeki şekil zemin ilişkisinin okunabilirliği),
• Düşünce- örneğin, daha kısa mesafeler hakkında farklı düşünme yolları, dış değerleme ve iç değerleme yeteneği ve karar verme, vb. sıralanabilir.
Aksi takdirde, çaba, zaman, para ve hatta kurumsal ya da organizasyonel anlamda
itibar kaybının yaşanması kaçınılmazdır.

Düşünmenin birçok biçimi vardır: sözel, mantıksal, mecazi, hipotetik, matematiksel ve benzeri.

Bir düşünme biçimi olan mekânsal düşünme, bilişsel becerilerin bir koleksiyonudur.

Mekânsal düşünme hakkında henüz net bir fikir birliği yok ve bu nedenle mekânsal okuryazarlık ile ilgili de yoktur diyebiliriz. Böylece kullanımda pek çok ilişkili konsept var: mekânsal yapabilirlik hakkında konuşuyoruz, mekânsal akıl yürütme, mekânsal
algı, mekânsal kavramlar, mekânsal zeka, çevresel kavramlar, algısal haritalama, zihinsel haritalar.

Mekânsal yetenek, bir insanın sahip olduğu ve bir insanın zihinsel gerçekleştirme yeteneğini, rotasyon, perspektif değişimi ve benzeri gibi, karakterize etmenin bir yolu olan bir süreklilik olarak kabul edilmektedir.

Linn ve Petersen (1986) mekânsal yetenek için üç kategori tanımlamaktadır. Bunları;
• Mekânsal algılama,
• Zihinsel dönüşüm,
• Mekânsal görselleştirme, olarak sıralayabiliriz.

Mekânsal yetenek, mekânsal düşünmeye göre açıkça ilişkili fakat daha çok kapsamı içinde sınırlandırılmıştır. O, mekânsal düşünme sürecine kendi güç, çok yönlülük ve uygulanabilirliğini veren, mekân, temsil ve akıl yürütme arasındaki bağlantıdır.

Mekânsal düşünme hatırlamamıza, anlamamıza, mantık yürütmemize ve boşlukta tasvir edilen objeler arasındaki ilişkiler ve bu objelerin nitelikleri (bu objeler yaradılıştan mekânsal olmasalar bile) ile ilgili iletişim kurmamıza yardımcı olmak için temsiller kullanır.

Mekânsal düşünme hatırlamamıza, anlamamıza, mantık yürütmemize ve boşlukta tasvir edilen objeler arasındaki ilişkiler ve bu objelerin nitelikleri (bu objeler yaradılıştan mekânsal olmasalar bile) ile ilgili iletişim kurmamıza yardımcı olmak için temsiller kullanır.
Objeler, maddesel şeyler (Bir şehirdeki yolların ve mahallelerin kavramsal haritalarında olduğu gibi) ya da soyut kavramlar (Shakespeare oyunundaki karakterler arasındaki sevgi-nefret ilişkilerinin çok boyutlu ölçeklenmiş modelinin iki boyutlu grafik planında olduğu gibi) olabilir.

Yorumlama süreci veriyle başlar: Veri, bazı anlamlarda nötr ve neredeyse bağlamdan duyarsız rakamlardan, metinlerden ya da sembollerden oluşur.

Bilgi bir amaca hizmet eden ya da bir miktar yorumlama katılmış veriye verilen addır. (Longley vd.2001, syf. 6)

Veriden bilgiye geçiş yapabileceğimiz üç mekânsal bağlam vardır: yaşam boşlukları, fiziksel boşluklar ve fikri (zihinsel) boşluklar. Her durumda, boşluk, veriye anlam veren yorumlayıcı bağlamı sağlar.

Mekânsal düşünme üç amaca hizmet eder;
• Tanımlayıcı fonksiyonu; objelerin görünüşlerini ve aralarındaki ilişkileri yakalamak, muhafaza etmek ve nakletmek; analitik görevi
• Objelerin yapısını anlamayı sağlamak ve sonuç olarak çıkarılabilen bir fonksiyon
• Objelerin evrimi ve fonksiyonları ile ilgili sorulara yanıtlar üretmek şeklindedir.

Mekânsal düşünce dört fikri anlamamızı sağlayacak yeteneklere ayrıştırılabilir:
(1) Bir grup primitişe başlayabiliriz,
(2) daha sonra buna boşluğun dilini katabiliriz,
(3) bundan mekânsal kavramlar üretebiliriz,
(4) ve bunlar üzerinde işlem uygulayabileceğimiz bir temel üzerine olur.

Primitişer takımı, objelerle dolu dünya ile yüz yüze gelmelerimizi yakalama yoludur (görüngülerin oluşması): Objeler bizim anlamaya çalıştığımız şeylerdir (Golledge, 1995, 2002).

Objeler hakkında fikir yürütme ve düşünme imkânı veren en az dört temel özellik belirtebiliriz;
(a) kimliği ya da ismi,
(b) boşluktaki konumu,
(c) büyüklüğü ve
(d) geçici özgünlük ve dayanma süresi. Bu özellikler bir objenin tanımlanmasına imkân tanır.

Mekansal düşünmede kodlama süreci şunları içerir:
• Zeminden şekilleri ayırt etmek;
• Dokuların, ana hat şekilleri ve içsel yapısal düzenlemelerin ikisinin de, farkına varmak;
• Boyutu değerlendirmek;
• Dokuyu ayırt etmek;
• Rengin farkına varmak ve
• Diğer özellikleri tespit etmek vb. sıralanabilir.

Doku, derinlik ve uzaklık hakkında önemli bir ipucudur, bu yüzden dokuyu değerlendirmek dünyayı gezerken önemlidir (Gibson, 1979). Obje tanımlamasında da bir ipucudur: bir kedinin tüylülüğü, bir otomobilin pürüzsüzlüğü ve yeni kesilmiş odunun sert taneliliği gibi. Doku aynı zamanda bir şeyin nasıl işlenmesi ve yorumlanması gerektiği konusunda da bir ipucu niteliğindedir. Bilimde doku, uzaktan algılanan bir imajda, bir çeşit kayanın diğerinden, bir çeşit dokunun diğerinden, bir çeşit bitki örtüsünün diğerinden farklılaşmasına olanak sağlayan bir şeydir.

Bir varlığın bir referansa dair ilişkisine ya da iki varlığın karşılaştırılmasına dayanan önemli mekânsal değerlendirmeler ve karşılaştırmalar:
• Yönelim belirleme
• Yerinin belirlenmesi
• Mesafe değerlendirmesi
• Boyut karşılaştırması
• Renk karşılaştırması
• Doku karşılaştırması
• Yer karşılaştırması
• Yön karşılaştırması
• Diğer özellikleri karşılaştırma.

Dinamik varlıkların karakteristiklerini değerlendirmek de diğer varlıklar ya da bir referans çerçevesine göre yapılır.  Değerlendirilebilir dinamik özellikler şunları içermektedir:
• Hareketin yönü
• Hareketin tarzı
• Hız ya da ivme
• Kesişme ya da çarpışma.